Süt İzni ve Süt Parası Nedir?

Yeni çocuk sahibi olan ebeveynlerin bazı yasal hakları bulunuyor. Bunlar içerisinde en çok merak edilen süt izni ve süt parası haklarından nasıl faydalanılır merak ediyorsanız, hazırladığımız bu dosya tam da aradığınız kılavuz!

Hamilelik dönemi anne ve baba adaylarının hayatını kökten değiştiriyor. Nitekim doğumdan itibaren uyku düzeninden yemek saatlerine, çalışma temposundan alışveriş sıklığına kadar tüm rutinin yeniden planlanması gerekiyor. Bu dönemde ebeveynlere hem yeni hayatlarına hem de ailelerinin yeni üyesine alışabilmeleri adına bazı yasal haklar sunuluyor.

Yenidoğan bebeklerin mümkün olduğu kadar anneyle bir arada kalması öneriliyor. Üstelik bebeğin her daim anne sütüne erişebilmesi de gerekiyor. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sosyal Sigortalar Kurumu, bunun için bebek emziren annelere süt izni ve süt parası gibi birtakım haklar tanıyor. Bizler de Eti Cicibebe editör ekibi olarak bu yazımızda söz konusu hakları mercek altına aldık. Hadi başlayalım!

Süt İzni Nedir?

Süt izni, çalışan annelerin bebeklerini yeterli miktarda emzirebilmesi için devlet tarafından annelere verilen bir hak. Hem Türkiye’de hem de başka pek çok ülkede uygulanan süt izni hakkı, yenidoğan bebeklerin gelişimi açısından büyük önem taşıyor. Türkiye’de ilk olarak 1930 tarihinde uygulamaya alınan süt izninin günümüze kadar pek çok değişiklik geçirdiği görülüyor.

Hamilelik döneminin başlamasıyla birlikte çalışan kadınlar az mesai süresi, doğum izni ve süt izni gibi çeşitli haklara sahip oluyor. Ancak süt izni ile doğum iznini birbirine karıştırmamak gerekiyor. Peki, bu dönemde kadın çalışanların sahip oldukları tüm haklar neler dersiniz?

Gebelik dönemindeki kadın çalışanların günlük çalışma süresi 7,5 saat ile sınırlandırılıyor.
Kadın çalışanların 16 haftalık yasal ücretli doğum izni bulunuyor.
Birden fazla bebeğe gebe olan kadınlar için ücretli doğum iznine 2 hafta daha eklenebiliyor.
Ücretli izinler sona erdikten sonra kadın işçiler 6 ay ücretsiz izin kullanma hakkına da sahip oluyor.
Kamu ve özel sektörde çalışan kadınlar için süt izni farklı saatlere tanımlanıyor.
Sigortalı kadın çalışanlar için süt parası hakkı da bulunuyor.

Toplamda 16 haftalık doğum izninin 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası ise doğumdan sonra olmak üzere kullanılıyor. Çoğul doğumlardaki 18 haftalık doğum izninin de 10 haftası doğumdan önce kullanılırken, 8 haftası doğumdan sonraya ayrılıyor. Kadın çalışanlar erken doğum durumunda doğumdan önce kullanamadığı izinleri doğumun ardından kullanabiliyor.

Çalışan Annenin Süt İzni Ne Kadardır?

Özel sektörde çalışan kadınlara 1 yaşından küçük bebeklerini emzirmeleri için günde toplam 1,5 saat süt izni veriliyor. Anneler bu süreyi hangi saat aralığı veya hangi günlerde kullanacağı konusunda söz sahibi oluyor. Ancak süt izni çocuk 1 yaşını doldurduğu andan itibaren sona eriyor. Ayrıca süt izni yalnızca fiilen çalışılan günler için kullanılabiliyor.

Kamu sektöründe çalışan kadınlar ise ilk 6 ay boyunca günde 3 saat, ikinci 6 ay boyunca günde 1,5 saat süt izni kullanabiliyor. Kamu sektöründe çalışan kadınlar da tıpkı özel sektördeki kadın çalışanlar gibi çocuk 1 yaşına gelene kadar süt izinlerinden istedikleri tarihte yararlanabiliyor.

Milli Eğitim Bakanlığı, süt izni kullanmak isteyen öğretmenler için derslerin aksatılmaması koşulunu öne sürüyor. Bu durumda öğretmenler ve eğitim kurumu idarecileri haftalık ders programını hem sınıf ve branş öğretmenlerini hem de öğrencileri mağdur etmeyecek şekilde düzenliyor.

Süt Parası Nedir ve Kimler Yararlanabilir?

Süt parası veya diğer adıyla emzirme ödeneği, bir kurumda sigortalı olarak çalışmakta olup doğum yapan kadınlara veriliyor. Sosyal Güvenlik Kurumunun paylaştığı bilgilere göre, anne adayı sigortalı bir işte çalışmıyorsa süt parası sigortalı işte çalışan eşine teslim ediliyor. Ayrıca kendi adlarına ve hesaplarına yaptıkları çalışmalardan dolayı (4/B’li) aylık alan kadına ya da 4/B’li çalışan erkeğin sigortalı olmayan eşine de emzirme ödeneği sağlanıyor.

Süt İzni ve Süt Parası Alma Şartları Nelerdir?

Tüm haklarda olduğu gibi süt izni ve süt parası almanın da bazı şartları bulunuyor.

Süt İzni Alma Şartları

Öncelikle annenin süt izni alabilmesi için çalıştığı kuruma başvuru yapması gerekiyor.
Kadın çalışanın süt iznini hangi tarihlerde ve saatlerde kullanacağına dair bir dilekçeyi işverene iletmesi birinci adım oluyor.
Sigorta primlerinin düzenli ödenmesi ve en az bir sene boyunca sigortalı olunması, süt izni almanın şartları arasında yer alıyor.
Süt izninin kullanılabilmesi için doğum izninden sonra işe geri dönülmüş olması gerekiyor.
Doğum izni boyunca annenin başka bir işte çalışmaması da süt izninin şartları arasında.

Süt Parası Alma Şartları

Hizmet akdine tabi (4/A’lı) çalışan sigortalılar için doğumdan önceki 1 yıl içerisinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması gerekiyor.
Kendi adına ve hesabına (4/B’li) çalışan sigortalılar için doğumdan önceki bir sene içerisinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış olması, genel sağlık sigortası primi dahil olmak üzere prim ve prime ilişkin her türlü borçların ödenmiş olması şartı bulunuyor.
Kadın çalışanların haktan yararlanabilmesi için bebeğin yaşam koşullarının devam ettiği sağlıklı bir doğum da belgeli olarak şart koşuluyor.

Süt Parası için Nereye Başvurulmalı?

Süt parası (emzirme ödeneği) koşullarını yerine getiren kişilerin herhangi bir kuruma talep dilekçesi sunma şartı kaldırıldı. Sisteme yapılması gereken bilgi girişleri, doğumun gerçekleştiği hastanedeki personel tarafından yapılıyor. Emzirme ödeneği ise sistemde görülen rapora göre otomatik olarak ödenmeye başlıyor. Ancak bu hakkınızı garanti altına almak istiyorsanız, bilgilerinizin sisteme doğru şekilde girilip girilmediğini öğrenmek için doğum yaptığınız hastaneyle iletişime geçebilirsiniz.

Süt Parası Yardımı Ne Kadar?

Emzirme ödeneği için doğum tarihinden önceki 15 ay içinde en az 120 gün olmak üzere prim ödenmesi şartı bulunuyor. Bu şartı karşılayan ancak doğumdan önce sigortalılığı sona eren kişiler, sigortanın sona eriş tarihinden itibaren 300 gün içinde doğum yaparsa emzirme ödeneğinden faydalanabiliyor. Süt parası yardımı yıllara göre şu şekilde yapılıyor:

2019 yılı için 180 Türk Lirası
2020 yılı için 202 Türk Lirası
2021 yılı için 232 Türk Lirası
2022 yılı için 316 Türk Lirası

Süt İzni Kullanmak İsteyen Kadınların Bilmesi Gerekenler

Süt izninin hangi günlerde, hangi saat aralığında olacağına kadın çalışan karar veriyor. Emziren kadınlar işe 1,5 saat geç gidip erken çıkabileceği gibi bu vakti gün içinde de kullanabiliyor.
İşveren süt izinleri için ücretten herhangi bir kesinti yapamıyor.
Süt izinlerinin haftalık ve aylık olarak toplu şekilde kullanılması yasa dışı bir kullanım olarak kabul ediliyor.
Kadın çalışanın tatillerde, raporlu ve izinli olduğu günlerde süt izni işveren tarafından düşülemiyor.
Süt izni işverenin insiyatifine bağlı olmuyor. Bebek 1 yaşına gelene kadar kadın çalışanların yasaların belirlediği süre zarfında süt izinleri bulunuyor. Bu izinler işveren tarafından kaldırılamıyor.
Kadın çalışanların süt izninden vazgeçme hakkı bulunmuyor.

Anne adaylarının hamile kaldığı andan itibaren mesai ve gece nöbetlerine kalmama yasal hakkı da bulunuyor. Siz de sahip olduğunuz hakları öğrenerek ve gerekli işlemleri tamamlayarak hem hamilelik sürecinde hem de doğumdan sonra daha rahat günler geçirebilirsiniz.

Kaynaklar: