Beyaz Gürültü Sesi Nedir, Ne İşe Yarar?

“Uykuya dalmakta güçlük çeken bir bebeğin ebeveynleri de doğal olarak uykusuzluktan payını alıyor. Siz de bebeğinizin sakinleşmesini ve uykuya dalmasını kolaylaştıracak bir yol arayışına girdiyseniz, beyaz gürültüyü denemeye bir şans verebilirsiniz!

Uyku yoksunluğu, bebekleri olduğu kadar ailelerini de etkiliyor. Bebeğin daha rahat uykuya teslim olabilmesi için çocuk doktorları ebeveynlere genellikle, bebeklerine ılık banyo yaptırmaları gibi rahatlatıcı aktiviteler öneriyor. Klasik müzik dinletmek ve ninni söylemek de bu anlamda etkili olabiliyor. Fakat bazen bunlar pek de işe yaramıyor ve bebek huysuzlanıp ağlamaya kaldığı yerden devam ediyor. Peki, bunun için bir çözüm yolu olarak görülen beyaz gürültü sahiden etkili olabilir mi?

1. Beyaz Gürültü Nedir?

White noise olarak da geçen beyaz gürültü, işitme problemi olmayan insan kulağının duyabileceği farklı frekanslardaki (20 Hz ila 20.000 Hz) titreşimlerin aynı yoğunlukta rastgele bir şekilde çalınması ile ortaya çıkan sesleri ifade ediyor. Bu yüzden beyaz gürültü, ayırt edici bir sesten ziyade uğultuyu andırıyor. Bu, televizyon kanallarının çekmediği zamanlarda ekrandaki karlı görüntüyle birlikte duyulan tıslamaya benzer bir ‘‘sh (şşş)’’ sesi olarak da ifade ediliyor.

1.1. Neden Beyaz Gürültü Deniliyor?

Beyaz ışık, renk tayfındaki tüm renklerin birleşiminden meydana geliyor. Beyaz gürültü de benzer şekilde bir insanın duyabileceği tüm farklı ses frekanslarının birleşerek aynı anda çalınmasıyla ortaya çıkıyor. Yani, beyaz gürültüdeki ‘‘beyaz’’ adlandırmasının sebebi, bir insanın görebileceği tüm ışık dalga boylarının bir kombinasyonu olan beyaz rengin, bu gürültünün işitsel eş değeri olmasından kaynaklanıyor.

2. Beyaz Gürültü Sesleri Nelerdir?

3. Beyaz Gürültü Ne İşe Yarar?

Gürültü kirliliğinin neden olduğu uyku bozuklukları, ideal işleyişi olan bir bedene ve zihne sahip olmanın önüne geçebiliyor. Uykunun süresi ve kalitesi, dışarıdan gelen gürültülerden olumsuz etkilenebiliyor. Özellikle büyük şehirlerde yaşayan kişiler için gürültü kaçınılmaz oluyor; hatta bazen katlanılmaz boyutlara ulaşabiliyor. Akan trafiğin sesi, kornalar, uçak vızıltısı ve mahalleye ait sesler gibi gürültü unsurları, dinlendirici bir uyku için engel teşkil ediyor.
Beyaz gürültü, çevreden gelen onca sese rağmen, huzur içinde uyumaya devam edebilmek için dış gürültü ile kulak zarları arasında bir tampon görevi görüyor. Böylelikle bu rahatsız edici sesleri perdeleyerek uykuya dalmayı kolaylaştırıyor ve kesintisiz bir uyku çekmeye de yardımcı oluyor. Uyumak için beyaz gürültüyü kullanmak, insanlarda uyumaya karşı bir koşullanma yaratabiliyor. Bu sayede, beyaz gürültünün duyulmasıyla birlikte zihin, uyku moduna geçiş yapabiliyor ve uyku esnasında da dış seslerin uykuyu bölmesi engellenmiş oluyor.

3.1. Beyaz Gürültünün İşe Yaramasının Sebebi Nedir?

Tespitlere göre insan beyni, iki kişinin aynı anda konuştuğu durumlarda dinleyip anlamak için iki sesten birini seçiyor. Üç kişi aynı anda konuşurken de bu durum yine aynı şekilde gerçekleşiyor. Ancak aynı anda bin kişi konuştuğunda, beynin tek bir sesi seçmesi mümkün olmuyor ve beyaz gürültüye benzeyen bir uğultu oluşuyor. Yani, beyaz gürültü oluşturmak için fanları çalıştırmak, esasen bin seslik bir kaynak yaratmayı andırıyor. Yan komşudan gelen gürültü ise onu bin bir ses yapıyor ve beyin artık komşunun gürültüsünü ayırt edemiyor.

4. Beyaz Gürültünün Bebekler Üzerinde Sakinleştirici Etkisi Var mı?

Bebekler, ana rahminde geçirdikleri zaman boyunca rahmin güven verici uğultusunu duyuyor. Annenin kalp atışları, damarlarında dolaşan kan akışının sesi ve ritmik nefes alıp verişleri bebek için rahatlatıcı bir ses bütünlüğü yaratıyor. Dünyaya gözlerini açan bir bebek ise bir anda güvenli ortamından mahrum kalarak kendisini bambaşka seslerin olduğu bir yaşamın içinde buluyor. Bu da bebeğin, endişeli ve huzursuz hissederek uyumakta güçlük çekmesine neden olabiliyor.

Beyaz gürültü, bebekleri sakinleştirip onları ağlamayı bırakmaya ve daha hızlı uykuya dalmaya teşvik eden rahim benzeri bir ortam yaratıyor. İlk bakışta mucize gibi görünen bu olayın, aslında anlaşılması kolay bir açıklaması bulunuyor. Bebeğin ana rahminde duyduğu sesler 70 ila 91 desibel arasında ölçülürken, beyaz gürültü yaratan elektrikli süpürgenin sesi 70 ila 80 desibel arasında kalıyor. Yani, en basit haliyle beyaz gürültü, bebeklerin kendilerini anne karnında gibi hissetmelerini sağlıyor.

4.1. Bebekler için Uykunun Önemi Nedir?

Bebeklik dönemindeki kalitesiz uyku, ilerleyen yaşlarda bilişsel performansta, sosyal becerilerin gelişiminde ve yaşam kalitesinde birtakım problemler yaşanmasına neden olabiliyor. Bu nedenle kaliteli bir uyku, bebeklerin hem fiziksel hem de zihinsel gelişimi için büyük önem taşıyor.

4.2. Bebekler Günde Kaç Saat Uykuya İhtiyaç Duyar?

Bebeklerin yeterince uyuyup uyumadıklarını belirleyebilmek için günde kaç saat uyumalarının ideal kabul edildiğine dair bilgi sahibi olmak gerekiyor. Bebekler için belirlenen günlük ortalama ideal uyku sürelerini aşağıdaki grafikte görebilirsiniz:

Bebekler için Belirlenen Günlük Ortalama İdeal Uyku Süreleri Yenidoğan Beslenme için birkaç saatte bir uyanırken, günde toplam 18 saate kadar uyuyabilir. 1-2 ay Aralıklı olmak üzere günde toplam 14 ila 18 saat uyuyabilir. 3-6 ay Gece toplam uyku süresi 8-9 saat arasında değişebilir, ayrıca gündüzleri kısa şekerlemeler de olabilir. 6-12 ay Gündüzleri 2 – 3 şekerleme ile ortalama olarak günde toplam 14 saat uyuyabilir.

Kaynaklar: Healthline & Happiest Baby

5. Beyaz Gürültü Ne Zaman Bırakılır?

Bebeklerde uyku düzeninin sonradan kazanılan öğrenilmiş bir beceri olduğunu söylemek mümkün. Bu sebeple, en huzursuz bebeklerin bile en fazla altıncı aya kadar kendi kendilerine uykuya dalarak kesintisiz uyuma alışkanlığı edinmesini sağlamak önem taşıyor. Beyaz gürültü bebeklerin uykuyla mücadele ettikleri ilk birkaç ay sakinleşmelerine ve daha rahat uyuyabilmelerine yardımcı olsa da, bu yöntemin bırakılması gereken noktayı iyi belirlemek elzem!

Beyaz gürültü kullanımının, bebeklerin dış dünyanın gürültülerine ve annelerinin sesine alışmaya başlaması ile birlikte yavaş yavaş bırakılması öneriliyor. Özellikle ilk altı aydan sonra ebeveynlerin, bebeklerine bu sesleri sürekli olarak dinletmek yerine, azaltmaya yönelik olarak ara ara dinletmesi gerekiyor. Ayrıca uyku düzeni oluşan bebeklerde, düzenin devamlılığını sağlamak açısından da olsa beyaz gürültü kullanımının devam ettirilmesi tavsiye edilmiyor.

6. Bebekler için Beyaz Gürültü Zararlı mı?

Bebekler için beyaz gürültü kullanırken bilinçli olmak fazlasıyla önemli. Aksi takdirde, bebeklerde birtakım olumsuz durumların ortaya çıkması söz konusu olabiliyor. Peki, bebekleri için beyaz gürültüyü kullanan ebeveynlerin nelere dikkat etmeleri gerekiyor? Gelin, birlikte inceleyelim!

6.1. Olası Gelişim Sorunları

Amerikan Pediatri Akademisi (APA) tarafından yapılan bir araştırma, makineler tarafından üretilen beyaz gürültünün yüksek frekanslı olduğuna ve bunun da bebeğin işitsel yeteneklerine zarar verebileceğine dikkat çekiyor. Bebekler için önerilen işitsel sınır 50 desibel (sessiz bir bulaşık makinesi gürültüsü kadar) olarak biliniyor. Ancak çoğu makine frekans olarak 85 desibelin üzerinde beyaz gürültü üretiyor.

Bu tür makinelerin birkaç saat boyunca çalışması, bebeğin kulağında işitsel hasar olasılığı doğurabiliyor. Bebekte oluşabilecek işitme kaybını önlemek için makinelerin bebeğe yakın konumlandırılmaması ve tavsiye edilen sürelerden fazla çalıştırılmaması öneriliyor.

6.2. Bağımlılık

Bebeklerde beyaz gürültüyü ne şekilde ve ne kadar süre ile kullanmak gerektiğini bilmek oldukça mühim! Çünkü bebekler beyaz gürültüye bağımlılık geliştirebiliyor. Bu da onların, alıştıkları sesler olmadan uykuya dalmalarına ve kaliteli bir uyku düzenine sahip olmalarına engel teşkil ediyor.

*Bu sayfada yer alan bilgiler, tıbbi öneri ve uyarı mahiyetinde olmayıp yalnızca bilgilendirme amacıyla paylaşılmıştır. Beyaz gürültüyü denemeden önce, kullanımı hakkında en doğru bilgi için pediatri uzmanınıza danışmanız gerekmektedir.