Persentil Hesaplama: Bebeklerde Boy Kilo Endeksi

Bebeğiniz dünyaya gözlerini açtığı andan itibaren büyüme sürecini anlamak ve takip etmek öncelikli görevlerinizden biri haline geliyor. Bu yolculukta bebeğinizin gelişimini persentil araçlarıyla ay ay gözlemlemeniz mümkün!

Her anne ve baba gibi siz de bebeğinizin ay ay gelişim evrelerini tamamlamasını ve yeni dönüm noktalarına yelken açmasını görmek istiyor olabilirsiniz. Bu noktada persentil gibi bebeklerin gelişimlerini kontrol edebilmeyi sağlayan araçlar bir hayli önem kazanıyor. Biz de bu yazıda persentilin ne olduğunu ve nasıl kullanılabileceğini sizlere tüm detaylarıyla anlatacağız. Okumaya devam edin!

Persentil Nedir?

Persentil, bebeğin büyümesinin yaşıtlarına göre nasıl ilerlediğini görmeyi sağlayan bir araç. Bebeğinizi aylık kontrollere götürdüğünüz zaman doktorun bebeğin boyunu, kilosunu ve baş çevresini ölçtüğünü, bu verileri bilgisayara ve sağlık karnesinde yer alan tablolara işaretlediğini görmüş olabilirsiniz. Bu işlemler bebeğin genel gelişimini takip edebilmek ve gelişim tablosu/persentil tablosunu değerlendirmek amacıyla yapılıyor. Persentil hesaplama aracımız sayesinde bebeğinizin gelişimini kolaylıkla takip edebilirsiniz.

Bebeklerde İdeal Boy Kilo Nasıl Hesaplanır?

Bebeğinizin kilo ve boy ortalamasına bakarken alt ve üst sınır değerlerine dikkat etmeniz gerekiyor. Unutmayın ki her bebeğin gelişimi farklı hızda ilerleyebiliyor. Doğum zamanı, doğum kilosu ve diğer yaşam unsurları bebeklerdeki boy ve kilo ortalamasının değişmesine yol açabiliyor. Yani bebeğin boy ve kilo gelişimi ortalama değerlerin biraz altında ya da üstünde olabiliyor. Bu durumun son derece normal olduğunu belirtmekte fayda var. Önemli olan üst ve alt sınır değerlerine dikkat etmek.

Bebeklerde Boy Kilo Tablosu Nasıl Yorumlanır?

Persentil tablolarında 3 ve 97 persentil arasındaki tüm değerler normal kabul ediliyor. Örneğin; 50 persentil standart değer olarak ortalama çocuk ölçüsünü gösteriyor. 97 persentil normal aralıkta yer alan en uzun veya en kilolu çocuğu ifade ediyor. Şöyle açıklayalım: 3 aylık bir kız bebeğin ağırlığı 35 persentile denk geliyorsa kilosu o yaştaki kız çocuklarının yüzde 35’inden fazla ve yüzde 65’inden az anlamına geliyor.

Boy ve kilo endeksiyle bebeğin zaman içindeki büyümesinin bir modelini ortaya çıkarmak amaçlanıyor. Bebeğin persentil değerlerini farklı yaşlarda hesaplamak ve tutarlı bir büyüme eğrisi izleyip izlemediğini görmek, bu değerlerin anlık durumlarından daha büyük önem taşıyor. Örneğin; bebeğin ağırlığı 5 persentile denk geliyorsa (yani kilosu o yaştaki çocukların yüzde 5’inden fazla ve yüzde 95’inden az ise) ve kilosu genel olarak hep 5 persentil civarındaysa normal bir gelişim sürecine sahip olduğu varsayılıyor. Fakat önceden 50 persentile denk gelen ağırlığı şimdi 5 persentil ise bebeğin büyümesinde bir sorun olduğu düşünülüyor.

Persentil Takibi Ne Sıklıkla Yapılmalı?

Bebeğin aylık gelişimine uygun şekilde büyüdüğünden emin olmak için persentil takibinin düzenli yapılması gerekiyor. UNICEF’in sitesinde yayınlanan Key Practice: Monitoring Growth and Development of the Child isimli makalede, bebeğin gelişiminin ilk bir yıl boyunca her ay takip edilmesi öneriliyor. Gelişimini normal bir şekilde tamamlayan bebeklerin her ay belirtilen değerler arasında kilo alması ve boy atması bekleniyor. Bebeğinizin boy ve kilo gelişiminde sorunlar varsa en kısa zamanda doktora danışmanız gerekiyor.

Büyüme Sürecinde Atak Haftaları Nasıl Yaşanır?

Cleveland Clinic sitesinde yayınlanan Growth Spurts & Baby Growth Spurts isimli makaleye göre, büyüme atakları çocuğun gelişiminin doğal bir parçası. Bu dönemde bebekler kısa bir süre içinde fiziksel değişimler gösteriyor. Büyüme ataklarının süresi genellikle üç gün olmakla beraber bir haftaya kadar uzayabiliyor. Atak haftalarında bebeğin iştahında azalma veya artışla birlikte huzursuzluk görülebiliyor.

Bilginize! Büyüme atağı yaşayan bebeğinizin uyku ve beslenme düzeni değişebilir. Ayrıca birçok çocuk büyüme atakları sırasında daha fazla besine ve uykuya ihtiyaç duyabiliyor. Ancak bebekler bu dönemde yaşadıkları huzursuzluk nedeniyle yemek yerken veya uykuya dalarken zorlanabiliyor. Bu dönemde anne sütü verme sıklığını artırabilir ve gün içinde şekerleme yapmasına yardımcı olabilirsiniz.

Atak Haftası Nasıl Hesaplanır?

Atak haftaları bebeğin gelişimine ve yaşına bağlı olarak farklı zamanlarda ortaya çıkabiliyor. Yenidoğan bebekler ilk iki yıl içinde boy ve kilo miktarında büyük bir gelişim gösteriyor. İki yıllık süreçte yaklaşık olarak 25 santimetre (cm) daha uzayan bebekler ilk ağırlıklarının üç katına çıkmayı başarıyor. Bebeğinizin büyüme evrelerini daha iyi takip edebilmek için atak haftası hesaplama aracımızı kullanabilirsiniz.

Kız Bebek Büyüme Eğrisi

Kız bebeklerin boy, kilo ve baş çevresi üzerinden ilk 24 aylık gelişimini aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz. Bu veriler Dünya Sağlık Örgütünün büyüme standartlarına uygun olarak 3 ila 97 persentil aralığındaki ölçümlerden oluşuyor.

Kaynak:“Girl Growth Chart”, Apollo Cradle & Children’s Hospital.(çevrim içi)

Erkek Bebek Büyüme Eğrisi

Dünya Sağlık Örgütünün büyüme standartlarına uygun olarak 3 ila 97 persentil aralığındaki 24 aylık erkek bebek gelişim ölçümlerini aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz.

Kaynak:“Boy Growth Chart”, Apollo Cradle & Children’s Hospital.(çevrim içi)

Bebeklerde Gelişim Geriliği Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Gelişim geriliği bebeğin sosyal, duygusal, bilişsel veya motor becerilerinin bir veya daha fazla alanda akranlarının gerisinde kalması olarak ifade ediliyor. WebMD sitesinde yayınlanan Developmental Delays in Young Children isimli makaleye göre, bebeklerde görülen gelişim geriliği genellikle erken doğum, down sendromu, genetik özellikler, yetersiz beslenme, hamilelik sırasında annenin alkol veya sigara kullanması, fiziksel istismar, ihmal ya da doğum sırasında oksijen eksikliği gibi birçok nedenden meydana gelebiliyor.

Bebeklerin doğumdan itibaren tamamlamaları gereken farklı dönemler bulunuyor. Örneğin; 6 ila 9 aylık dönemde emeklemeyi çözmek bir bebeğin ulaşması gereken dönüm noktalarından biri. Bebeğinizin boyunun, kilosunun, duygusal, bilişsel ve motor becerilerinin akranlarına kıyasla geride kaldığını düşünüyorsanız en kısa sürede bir doktora başvurmalısınız.

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Bebeğinizin boy ve kilo endeksi hakkında en doğru bilgi için mutlaka uzman bir hekime danışmanız gerekmektedir.

Kaynaklar;

• “Key practice: Monitoring growth and development of the child”, UNICEF. (çevrim içi)
• Poonam Sachdev, “Developmental Delays in Young Children”, WebMD, 2023. (çevrim içi)
• Vincent Iannelli, “Understanding Growth Charts for Kids”, Verywell Family, 2020. (çevrim içi)
• “Girl Growth Chart”, Apollo Cradle & Children’s Hospital. (çevrim içi)
• “Boys Growth Chart”, Apollo Cradle & Children’s Hospital. (çevrim içi)
• “Growth Spurts & Baby Growth Spurts”, Cleveland Clinic. (çevrim içi)
• Susan C. Kim, “Growth and Development, Newborn”, Healthlink British Columbia, 2023. (çevrim içi)
• Elana Pearl Ben-Joseph, “Growth Charts”, Nemours Kids Health, 2019. (çevrim içi)