Bebeklerde İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri

Q: 1. İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?

Üriner sistem enfeksiyonu da denilen idrar yolu enfeksiyonu, en basit haliyle idrar yolunda gelişen bakteriyel bir enfeksiyon olarak tanımlanıyor. İdrar you enfeksiyonunun sebeplerine değinmeden önce, idrar yolu denildiğinde hangi organların kastedildiğini bilmek gerekiyor.

Hasta olduklarını anlatmak istediklerinde bebeklerin iletişim kurma yöntemi genelde ağlamak oluyor. Bu yüzden ailelerin, bebeklerinin ne rahatsızlığı olduğunu anlamakta zorlanmaları oldukça normal. İdrar yolu enfeksiyonu da ayırt etmesi zor olabilen bu rahatsızlıklardan biri!

Bebeklerde sıklıkla görülen idrar yolu enfeksiyonu, ebeveynleri endişelendiren bir konu olmaya devam ediyor. Elbette ailelerin, evlatlarının sağlığı hakkında birtakım endişelere sahip olması kadar doğal bir şey yok. Fakat endişeleri en aza indirmek için de hastalıklar hakkında bilinçli olmak gerekiyor. Bu, hangi durumda ne yapılması gerektiğini bilerek telaşa kapılmadan harekete geçmeyi mümkün kılıyor. Biz de bu yazımızda, bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu ile ilgili aklınıza takılan bütün soruları yanıtlamaya çalışacağız.

1. İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?

Üriner sistem enfeksiyonu da denilen idrar yolu enfeksiyonu, en basit haliyle idrar yolunda gelişen bakteriyel bir enfeksiyon olarak tanımlanıyor. İdrar you enfeksiyonunun sebeplerine değinmeden önce, idrar yolu denildiğinde hangi organların kastedildiğini bilmek gerekiyor.

1.1. İdrar Yolu Anatomisi Nasıldır?

İdrar yolu mesane (idrar kesesi), böbrekler, üreterler (böbrekleri mesaneye bağlayan kanallar) ve üretradan (idrarı mesaneden dışarı taşıyan tüp) oluşuyor. Üst idrar yolu böbrekler ve üreterleri kapsarken, alt idrar yolu ise mesane ve üretradan oluşuyor. Böbreklerden geçen kan filtrelendiğinde çıkan atıklar da idrarı oluşturuyor. Üreterlerden mesaneye geçen idrar, üretra yoluyla vücudun dışına atılana kadar burada depolanıyor

2. Bebeklerde İdrar Yolu Enfeksiyonu Neden Olur?

Sağlıklı bir bebekte bakteri ya da bulaşıcı organizmalar içermeyen idrar, genel itibarıyla sıvılar, tuzlar ve atık maddelerden oluşuyor. İdrar yolu enfeksiyonu, bakterilerin idrar yoluna girip orada çoğalmasıyla meydana geliyor. Kız bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu, genellikle anüs ve çevresindeki bölgede bulunan bakterilerin vajen bölgesine girmesiyle; erkek bebeklerde ise dış idrar kanalından yukarıya doğru ilerleyerek idrar torbasına ulaşmasıyla ortaya çıkıyor.

İdrar yolu enfeksiyonlarının çoğu, normalde sindirim sisteminde yaşayan koli basili (E. Coli) adlı bakterilerden kaynaklanıyor. Bakterilerin, genellikle dışkı yoluyla bebeklere bulaştığı biliniyor. Ayrıca bebeğin bezinin hijyenik olmasına dikkat edilmediğinde ya da kız bebeklerde tuvalet temizliği arkadan öne doğru silinerek yapıldığında, bakterilerin idrar yoluna girme riski artıyor.

Bebeklerin idrar yolu enfeksiyonu geçirme riskini artıran bazı faktörler bulunuyor:

Islak iç çamaşırıyla uzun süre kalmak

Bebek bezini sık değiştirmemek

Bebeğin altını tamamıyla temizleyememek

Kabızlık

İshal

Perianal (anüs ile üreme organı arasında kalan kısım) bölgede tahriş

Bebeğin temizliğinde kullanılan banyo köpüğü ve sabun gibi malzemeler

Dar giysiler

2.1. İdrar Yolu Enfeksiyonunun Bebeklerde Görülme Sıklığı Nedir?

Çocukluk döneminde solunum yolları enfeksiyonundan sonra en sık görülen enfeksiyon olan idrar yolları enfeksiyonu, her yaştan çocukta ortaya çıkabilse de bez kullanan bebeklerde daha yaygın görülüyor. Yenidoğanlarda idrar yolu enfeksiyonu, çoğunlukla ikinci veya üçüncü haftadan itibaren görülmeye başlıyor. Prematüre bebeklerde bu risk daha da artıyor.
Yenidoğan erkek bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu ilk üç ay daha sık görülürken, kız bebeklerde ise ilk üç ayın ardından artış gösteriyor. Yedi yaşına gelene kadar her 12 kız çocuğundan biri ile her 50 erkek çocuktan biri idrar yolu enfeksiyonundan etkileniyor. Amerikan Pediatri Akademisine göre bilhassa sünnet olmamış erkek bebeklerin yaşamlarının ilk yılında, idrar yolu enfeksiyonu ile daha sık karşılaşılıyor. Bununla birlikte bağışıklık sistemi zayıf olan, organ nakli geçiren veya uzun süre antibiyotik kullanmış bebeklerde de idrar yolu enfeksiyonu görülme ihtimali artıyor.

İdrar yolları enfeksiyonu bazı durumlarda vezikoüreteral reflü adı verilen bir durumdan da kaynaklanabiliyor. Vezikoüreteral reflü, idrar yapılırken mesane kapakçıklarındaki bir sorundan ötürü idrarın böbreklere doğru geri kaçmasıyla meydana geliyor. Diğer yandan, böbreklerinin veya idrar yolunun yapısında anormaliler olan bebekler de idrar yolları enfeksiyonuna yatkınlık gösterebiliyor. Fakat bu, söz konusu rahatsızlığı geçiren her bebeğin idrar yolunda bir anomali olacağı anlamına gelmiyor.

3. Bebeklerde İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu belirtileri, birçok diğer sağlık sorununun semptomları ile benzeşiyor. Özellikle iki yaşından küçük bebeklerde hiçbir belirti görülmeyebiliyor ya da belirtiler ayırt edilemeyecek kadar hafif olabiliyor. İdrar yolu enfeksiyonu geçirmekte olan bebeklerde şu semptomlara rastlanabiliyor:

Kusma

İştahsızlık

Ateş

Asabilik ve normalden fazla ağlama

İdrarın kan içermesi

Ayına göre alması gerekenden az kilo alma

Alışılmadık uyku hali

Yenidoğanlarda iki haftadan fazla devam eden sarılık

İdrar yolu enfeksiyonu çoğunlukla idrar yolunun alt kısmında meydana geliyor ve sistit adını alıyor. Üst idrar yolunda, yani böbreklerde görülen idrar yolu enfeksiyonu ise daha ciddi seyredebiliyor. Sistit ile benzer semptomları göstermeye ek olarak üst idrar yolu enfeksiyonunda titremeye varan ateş, belde ya da sırtta ağrı ve şiddetli yorgunluk ile karşılaşılabiliyor.

3.1. İdrar Yolu Enfeksiyonunda Ne Zaman Doktora Görünmek Gerekir?

İdrar yolu enfeksiyonunun hemen tedavi edilmesi gerekiyor. Çünkü idrar yolu enfeksiyonunu erken tedavi etmek, olası böbrek sorunlarının önüne geçmek adına kritik önem taşıyor. Bu nedenle, bebeğin herhangi bir rahatsızlığı olduğu fark edildiği zaman vakit kaybetmeden bir doktora başvurmak gerekiyor.

4. Bebeklerde İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?

Genellikle kolay tedavi edilen idrar yolu enfeksiyonunda tedavi, hekimin gerekli gördüğü şekilde ve sürede uygulanıyor. Bebeğin genel sağlık durumunun ve hastalık geçmişinin de değerlendirildiği tedavi, çoğu zaman antibiyotik kullanımı ve bolca sıvı tüketimini içeriyor.

5. Bebeklerde İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Geçer?

İdrar yolu enfeksiyonu için tedaviye başlanmasının ardından, bebeklerin kendilerini bir veya iki gün içinde daha iyi hissetmeleri mümkün olabiliyor. İdrar yolu enfeksiyonunun temizlenmesi ise yaklaşık olarak bir hafta sürüyor. Hastalık boyunca bebeğin bir doktor gözetiminde olması ve tedaviden sonra enfeksiyonun geçtiğinden emin olmak için yeniden idrar kontrolü yapılması gerekiyor.

6. Bebeklerde İdrar Yolu Enfeksiyonunu Önlemek için Neler Yapılabilir?

Banyo yaptırılırken bebeğin genital bölgesi temizleyiciler yerine sadece suyla yıkanabilir.

Bebeğin bezi daha sık değiştirilebilir.

Bebeğin poposunu temizlerken kimyasal temizleyicili mendiller yerine saf pamuk ile su kullanılabilir.

Bakteri üremesini tetikleme olasılığı daha düşük olduğundan pamuklu iç çamaşırları giydirilebilir.

Ayına uygun olarak bebeklere yeterli miktarda su içirilebilir.

Kız bebeklerin poposu önden arkaya doğru silinerek temizlenebilir.

Tuvalet alışkanlığı kazanmaya başlamış iki yaşından büyük çocuklara:

Mesanede kalan idrar bakterilerin çoğalmasına neden olacağından, çocuklara idrarlarını tutmamaları ve birkaç saatte bir tuvalete çıkmaları gerektiği öğretilebilir.

7. Bebeklerde İdrar Yolları Enfeksiyonu ile İlgili Diğer Merak Edilenler

7.1. İdrar Yolu Enfeksiyonu Bulaşıcı mıdır?

Hayır. İdrar yolu enfeksiyonları bir başkasından bulaşma yolu ile geçmemektedir.

7.2. İdrar Yolu Enfeksiyonu Çocuklarda Sırt Ağrısına Neden Olabilir mi?

Evet. İdrar yolu enfeksiyonu, çocuğun sırtında veya belinde ağrıya neden olabilir. Ağrı tipik olarak kaburgaların altında hissedilmekte ve çocuğun sırtına sert bir temas ile artabilmektedir.