Oyun Terapisi Nedir ve Neden Uygulanır?

Oyun Terapisi Nedir?

Oyun terapisi, 3 ile 12 yaş aralığını kapsayan çocuklar için kullanılan oyun merkezli bir terapi yöntemidir. Duygu ve düşüncelerini ifade etmekte zorlanan çocuk, oyun aracılığıyla kendini daha kolay ifade eder. Oyun, çocuğun gerçek dünya ile bağ kurmasında etkili bir araçtır. Oyun terapisi, psikologlar, psikiyatristler, fizyoterapistler ve sosyal hizmet uzmanları tarafından uygulanmaktadır.

Oyun Terapisi Nasıl Uygulanır?

Çocuk, eğitimli bir terapist eşliğinde, oyuncakların önceden düzenlendiği bir mekânda terapiye alınır. Oyun terapisinin süresi genelde 30 dakika ile bir saat arasında değişir ve ihtiyaca göre haftada bir ya da birkaç kez yapılabilir. Kaç seans yapılacağı çocuğun terapiye ne kadar iyi yanıt verdiğine göre değişir. Yöntemsel olarak yönlendirilmiş ve yönlendirilmemiş olarak iki çeşidi vardır. Yönlendirilmiş terapide, terapist çocuğa direktifler verip oyun oynamasını sağlar. Çocuk merkezli oyun terapisinde ise terapi esnasında herhangi bir yargı ve müdahale yönlendirilmeden çocuk olduğu gibi kabul edilir. Çocuğun kendisini oyunlar üzerinden olduğu gibi ifade edebilmesi için alan tanınır. Çocuğun oyun sırasında sergilediği davranışlar üzerinden değerlendirmeler yapılır.

Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Uygulanır?

Çocuğun gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olabilecek aşağıdaki durumlarda oyun terapisinden faydalanılır.

• Boşanmalar, ölüm ve aile içi problemler
• Cinsel ve fiziksel istismar
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite
• Kardeş kıskançlığı
• Öğrenme güçlüğü
• İletişim eksikliği ve kendini ifade etmede yaşadığı problemler
• Davranışsal problemler
• Yeme içmede yaşanan problemler
• Uyku problemi
• Alt ıslatma problemi

Filial Oyun Terapisi Nedir?

Ailelerin de oyun terapisinin bir parçası olduğu psiko-eğitimsel bir süreçtir. Terapist, ebeveyne oyun seanslarını evde nasıl yönetebileceklerine dair kazanımlar edindirir. İlk dört seansta terapist süreci yönetecek aile üyesini Filial terapi hakkında bilgilendirir. Beşinci seanstan itibaren süreci yönetecek olan ebeveyn terapiyi evde yarım saatlik oyunlar şeklinde sürdürür. Bu terapi çeşidinde oyun alanını düzenleme ve toplama sorumluluğu çocukta olmamalıdır. Bunun sebebi çocuğun en doğal haliyle kabul edilebileceği bir alan yaratmaktır. Oyunu çocuğun başlatıp sürdürmesi gerekir. Ebeveyn müdahale etmemelidir. Oyun sırasında alınan kayıtlar terapistle paylaşılır ve gelişim süreci aşama aşama değerlendirilir. Terapiye sadece belli bir sorunu olan çocuklar değil, çocuğu ile bağlarını kuvvetlendirmek isteyen aile üyeleri de başvurabilir.

Filial Oyun Terapisinin Çocuk ve Ebeyevne Faydaları

• Terapi esnasında çocuk kendi benliğinin farkına varır.
• Oyunu yönetme yetkisi çocukta olduğu için olayların merkezinde kendinin olduğunu fark eder ve bu sayede liderlik becerisi güçlenir.
• Kendi kararını verebilmesi sorumluluk alma becerisini geliştirir ve bireyselleşmesine katkıda bulunur.
• Oyun esnasında müdahale ve yargılama yapılmadığı için olduğu haliyle kabul edildiğini görür.
• Kendini ifade edebilecek bir alan yaratıldığı için gerginliği azalır.
• Aile bu süreçte çocukla daha odaklı bir bağ geliştirdiği için onun dilinden konuşmayı öğrenir ve empatik bir ilişki geliştirmenin yolu açılır.
• Çocuk ile terapiyi sürdüren aile bireyi arasında sağlıklı bir bağlanmanın yolu açılır ve aralarındaki iletişimsel problemler çözülür.
• Aile, çocuğun duygu ve davranışlarının nedenlerini daha iyi anlar.

Deneyimsel Oyun Terapisi Nedir?

Deneyimsel oyun terapisi, çocuğun dünyayı deneyimleri üzerinden yorumladıkları hipotezinden yola çıkar. Çocuk, oyun terapi odasında istediği oyuncağı alıp, dilediği kurgu üzerinde yönetebilir. Oyun odasında çocuk isterse terapist de oyuna dahil olur. Terapist metaforlar aracılığıyla çocuğun oyundaki sergilediği performansı değerlendirir. Bu modelde, çocuğun kendini iyileştirmeye ve iyi olmaya yönelik kapasitenin doğuştan olduğu vurgusu vardır.

Oyun Terapilerinde Kullanılabilecek Oyuncaklar

Terapi sırasında seçilen oyuncaklarla kurulan bağ, çocuk hakkında ipucu verir. Çocuğun oyuncağa yüklediği simgesel anlam yetişkinlerle aynı olmayabilir. Örneğin bir arabayı uçak olarak kullanmak isteyebilir. Çocuğun hangi bağlamda kullandığı çok önemlidir. Terapide kullanılan oyuncakları 3 kategoriye ayırabiliriz.

1. Gerçek hayatı sembolize eden oyuncaklar: Mutfak araç gereçleri, tamir eşyaları

2. Yaratıcı oyuncaklar: Legolar, oyun hamuru, yap-boz, resim yapma araç-gereçleri

3. Agresyonu açığa çıkaran oyuncaklar: Plastik kılıç, oyuncak silahlar, otorite figürleri

Oyun terapisi odasında bulunması gereken oyuncak listesi:

• Bebek ailesi oyuncakları
• Bebeklerle ilgili oyuncaklar (emzik, biberon)
• Eğitimsel malzemeler: Yazı tahtası, boya kalemi, kurşun kalem, kağıt, boyalar, şövale, fırçalar, oyun hamuru veya kil, boya, kâğıt, silgi
• Zararsız çocuk makasları
• Aile bireylerini temsil edecek oyuncak figürler
• Mutfak araç gereçleri: Buzdolabı, tabak, çatal-bıçak, sürahi vb.
• Kuklalar (doktor, hemşire)
• Evcil ve vahşi hayvan figürleri
• Arabalar, uçaklar, trenler
• Asker ve polis gibi otorite figürleri
• Doktor seti
• Yumuşak toplar
• Ev eşyaları: Masa, sandalye, süpürge vb.
• Telefon (2 adet)
• Kum havuzu
• Hacıyatmaz