Koruyucu Aile Nasıl Olunur ?

Hiçbir zorunluluğunuz bulunmamasına rağmen bir çocuğun umut ışığı olmak istiyorsanız koruyucu aile hizmetine dair bilmeniz gereken tüm detayları bu yazımızda bulmanız mümkün. Hadi, detayları keşfedin!

Koruyucu aile hizmeti, uygun koşulları sağlayan bekar bireylere ve evli çiftlere bir çocuğun hayatına dokunma fırsatı sunuyor. Evlat edinmekten farklı olarak devlet desteğinin daha çok bulunduğu koruyucu aile uygulamasında bilinmesi gereken birçok önemli nokta bulunuyor. Bunlardan ilki, koruyucu aile hizmetinin çeşitli nedenlerle biyolojik ailesi tarafından bakımı karşılanamayan çocukları kapsıyor olması. Hadi, daha fazlası için okumaya devam edin!

Koruyucu Aile Süreci Nasıl İşler?

Toplumu koruyucu ailelik ve evlat edinme konusunda bilinçlendirmek amacıyla kurulmuş olan Koruyucu Aile, Evlat Edinme Derneği tarafından yayınlanan bir kaynaktan alınan bilgilere göre, koruyucu aile olmak için elbette öncelikle başvuru yapmak gerekiyor. Başvuru yapmak için gereken belgeler ilgili kurumlara iletildikten sonra, uzmanlar tarafından aşağıdaki süreçler izleniyor:

Başvuran kişi ya da çiftin, koruyucu aile şartlarına uyum sağlayıp sağlamadığı inceleniyor. Uygun adayların başvuruları onaylanıyor.
Onay işleminin ardından koruyucu aileyi uygun çocukla eşleştirme ve uyum aşaması başlıyor.
Çocuk ve aile arasında uyum sağlandıktan sonra gerekli olan sözleşmeler tamamlanıp imzalanıyor.
Ardından çocuk aileye teslim ediliyor. Çocuğun aileye teslim edilmesinin ardından, ilgili uzmanlar tarafından aileyi izleme ve denetim süreçleri takip ediliyor.

Evlat Edinme ile Koruyucu Aile Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?

Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yayınlanan bir kaynağa ve Koruyucu Aile, Evlat Edinme Derneği tarafından paylaşılan bilgilere göre, evlat edinme ve koruyucu aile arasındaki farklar aşağıdaki gibi sıralanıyor:

Evlat edinmede çocuğun velayet hakları mahkeme kararıyla evlat edinene devrediliyor. Koruyucu ailede çocuğun velayeti biyolojik ailesinde kalıyor.
Evlat edinildiğinde çocuğun velayet hakkı evlat edinende olduğu için tüm sorumlulukları da onda oluyor. Fakat koruyucu aile çocuğun gelişimi, bakımı ve eğitimi gibi konularda sorumlulukları devletle paylaşıyor.
Evlat edinilen çocuğun miras hakkı bulunurken koruyucu aileye mensup olan çocuğun böyle bir hakkı bulunmuyor.
Evlat edinmede çocuğun adı ve soyadı evlat edinen tarafından belirlenebiliyor. Koruyucu aile ise çocuğun adını ve soyadını değiştirme hakkına sahip olmuyor.
Evlat edinilen çocuklar biyolojik aileleriyle çoğunlukla görüşmüyor. Koruyucu aileye sahip olan çocuklar ise eğer biyolojik aileleriyle bağları varsa onlarla uzman eşliğinde görüşmeye devam edebiliyor.
Evlat edinmede çocuklar ailenin gerçek bir ferdi olup –farklı herhangi bir sorun olmaması durumunda– ömür boyu evlat edinen aileyle kalıyor. Fakat koruyucu aile sisteminde çocuğun bakım ve korumaya dair duyduğu ihtiyaç ortadan kalktıktan sonra öz ailesine geri dönebiliyor.

Koruyucu Aile Olmanın Şartları Nelerdir?

T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yayınlanan rehbere göre koruyucu aile şartları şu şekilde:

T.C. vatandaşı olmak
Sürekli olarak Türkiye’de ikamet etmek
25-65 yaşları arasında olmak
En az ilkokul mezunu olmak
Düzenli bir gelire sahip olmak
Korumaya alınacak çocuğun biyolojik anne babası ya da vasisi olmamak
Evli olunması durumunda eşle birlikte başvuru yapmış olmak

Koruyucu Aile Çocuğu Evlat Edinebilir mi?

Koruyucu Aile, Evlat Edinme Derneği tarafından yayınlanan bir kaynağa göre, koruyucu aile çocuğu evlat edinebiliyor. Ancak süreçlerin çok daha sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için, eğer ailenin evlat edinmek gibi bir niyeti varsa bunu en başta belirtmesi gerekiyor. Böylece süreçler daha doğru bir şekilde ilerleyebiliyor. Koruyucu ailenin çocuğu evlat edinebilmesi için ise aşağıdaki şartların karşılanmış olması gerekiyor:

Koruyucu ailedeki çocuğun biyolojik ailesinin evlat edinmeye rıza vermesi ya da
Çocuğun biyolojik aileyle bağının bulunmaması, 3-5 yıl gibi uzun sürelerdir ailenin çocuğu görmeye gelmemesi

Koruyucu Aile, Evlat Edinme Derneği tarafından yayınlanan kaynakta belirtildiği üzere, koruyucu ailenin çocuğu evlat edinmek istemesi durumunda çocuğun üstün yararı gözetiliyor. Talep doğrultusunda kurum tarafından koruyucu aileye öncelik verilse de, bu koruyucu ailenin çocuğu her koşulda evlat edinebileceği anlamına gelmiyor.

Koruyucu Aile Başvurusu Nasıl Yapılır?

Koruyucu Aile, Evlat Edinme Derneğinin yayınladığı kaynaktan alınan bilgilere göre, koruyucu aile olmak için bulunulan ildeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne başvuru yapmak gerekiyor. Koruyucu aile başvurusu, aynı zamanda e-Devlet ve T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı web sitesi üzerinden de kolay bir şekilde yapılabiliyor.

e-Devlet’ten yapılan başvuru ön başvuru niteliğinde olup il müdürlüklerinde tekrar yüz yüze görüşme gerçekleştiriliyor. Gerekli evraklar bulunulan ildeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne iletildikten sonra değerlendirme süreçleri başlamış oluyor.

Koruyucu Aile Olmak için Hangi Evraklar Gereklidir?

T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Van İl Müdürlüğü tarafından yayınlanan belgeye göre, koruyucu aile olmak için gerekli evraklar aşağıdaki gibi sıralanıyor:

Nüfus cüzdanı fotokopisi
Bir adet fotoğraf
Dilekçe
İlk başvuru formu
Onaylı öğrenim durum belgesi
İş, gelir ve sosyal güvenlik durumunu gösteren onaylı belgeler
Adli sicil belgesi
Koruyucu aile olacak kişi ya da kişilerin çocuk ya da bebek bakımını etkileyecek herhangi bir fiziksel engelinin, bulaşıcı hastalığının ve ruhsal rahatsızlığının bulunmadığını gösteren, devlet ya da üniversitesi hastanesinden alınmış sağlık kurulu raporu
Akraba olmayan dört kişinin telefon numarası

Eğer evliyseniz koruyucu aile olmak için gereken belgeleri hem kendiniz hem de eşiniz için hazırlamalısınız. Ayrıca süreç içerisinde gelişebilecek çeşitli durumlar için ilgili kuruma yukarıda sıralananlardan farklı belgeler ibraz etmek durumunda da olabilirsiniz.

Koruyucu Aile Ödeme & Destekleri Nasıldır?

Koruyucu aile olan kişi ya da kişiler, devletten her ay belirli bir ödeme alıyor. Sözleşmenin imzalandığı günden itibaren çocuğun gelişimi, refahı ve imkanları için yapılan ödeme okul sürecinin başlamasıyla artıyor. Bu durumda devlet tarafından koruyucu aile desteğinin yanı sıra çocuğa belirli bir miktar harçlık da yatırılıyor. Özel ihtiyaçları ya da engelleri bulunan çocuklar için koruyucu ailelere aylık bakım ücreti yüzde 50 daha fazla ödeniyor. Ayrıca çocuk sağlığı için yapılan harcamalar da Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında karşılanıyor.

Bununla birlikte çocuğun akademik, sağlık vb. yönlerden bir ihtiyacı oluştuğunda da ek desteği sağlanabiliyor. Fakat konunun yasal destek kapsamına girip girmediğini koruyucu aileyle özel olarak ilgilenen danışmandan öğrenmek gerekiyor. Koruyucu aile desteği evli çiftlere farklı bir yönden daha fayda sağlıyor. Koruyucu aile olan eşlerden birinin sosyal güvencesi yoksa bakanlık tarafından sigortası da karşılanıyor. Bu durumda ailenin talebini danışmana iletmesi gerekiyor.

Hangi Çocuklar Koruyucu Aileye Yerleştirilebilir?

T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yayınlanan kaynakta belirtildiği üzere, aşağıdaki koşulları karşılayan kız ve erkek çocuklar koruyucu aileye yerleştirilebiliyor:

Öz ailesi bulunan,
Öz ailesi tarafından bakılamayan,
Çeşitli nedenlerle evlat edindirilme şansını tümüyle kaybetmiş olan,
Sağlıklı ya da engel durumu olan,
Tek çocuk ya da kardeşi olan,
Uzmanların koruyucu ailenin yanına yerleştirmek için farklı herhangi bir engel tespit etmediği çocuklar

Koruyucu Aile Çocuğa Kaç Yaşına Kadar Bakar?

Koruyucu Aile, Evlat Edinme Derneğinin yayınlandığı kaynaktan alınan bilgilere göre, koruyucu ailenin çocuğa kaç yaşına kadar bakacağı pek çok koşula göre değişiyor. Bazı durumlarda çocuk belirli bir sürenin sonunda (çoğunlukla 18 yaşında) öz ailesinin yanına dönerken, bazı durumlarda ömür boyu ailenin yanında kalabiliyor.

Ülkemizde koruyucu ailelik her ne kadar süreli bir gönüllülük uygulaması gibi görülse de gözlemlenen sonuçlar bundan çok daha farklı oluyor. Koruyucu ailedeki çocuklar, tıpkı biyolojik ailelerdeki ya da evlat edinmedeki gibi çoğunlukla koruyucu ailesinin yanında kalmayı tercih ediyor. Fakat bu karar çocuğun biyolojik ailesine dönmek istemesine ya da ilgili kurumun bunu uygun görmesine bağlı olarak değişebiliyor.

Koruyucu Aile Çocuk Seçebilir mi?

İlgili kaynaklardan alınan bilgilere göre, koruyucu aile çocuğun cinsiyeti ya da yaşı konusunda isteklerini sorumlu kişilere beyan edebiliyor. Fakat bu isteklerin “kesinlikle” gerçekleştirileceği gibi bir durum söz konusu olamıyor. Koruyucu aile adayının şartlarına en uygun olan çocuklar süreç içerisinde uzmanlar tarafından belirleniyor.

Koruyucu Aile Olmanın Zorlukları Nelerdir?

Koruyucu aile olmak istiyorsanız, bu konunun tüm yönlerini detaylı bir şekilde ele almalısınız. Koruyucu aile olmanın zor yanlarını aşağıdan detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Uyum Sorunları

Koruyucu aileye yeni gelen çocuklar kimi zaman ailenin düzenine, çevresine ve yaşam koşullarına ayak uydurmakta zorlanabiliyor. Aynı zamanda ailenin biyolojik çocuğu varsa, çocukla arasında da uyum sorunları meydana gelebiliyor. Bu durumda ailenin biyolojik çocuğu da yeni gelen çocuğu kıskanıp zorluk çıkartabiliyor.

Duygusal Zorluklar

Koruyucu aileye verilen çocuklar biyolojik ailelerinden yeni ya da travmalı bir şekilde ayrıldıysa bu onların çeşitli psikolojik sıkıntılar yaşamasına sebebiyet verebiliyor. Bu durumda çocuk ve koruyucu ailenin birbirine alışma, tanıma ve sevme süreci biraz stresli olabiliyor.

Belirli Süre Durumu

Koruyucu aile uygulaması, daha önce de belirttiğimiz gibi evlat edinmeden farklı oluyor ve temelde belirli bir süreyi kapsıyor. Çocuğun ailede belirli bir süre kalacağı düşüncesi hem çocukta hem de koruyucu ailede bağ kurma ve güven sorunları oluşturabiliyor.

Biyolojik Aileyle İlişkiler

Koruyucu aile olan kişi ya da kişiler, çocuğun biyolojik ailesinin ortaya çıkması ya da koşullarının iyileşmesi gibi durumlar sebebiyle bazı endişeler yaşayabiliyor. Bu gibi durumlarda koruyucu ailesi oldukları çocuğu kaybetmekten korkabiliyorlar. Çünkü koruyucu ailelik uygulamasında çocuk üzerinde herhangi bir velayet hakları bulunmuyor.

Koruyucu aile olmaya karar verdiyseniz, ailenize gelecek çocuğu iyi tanımanız son derece önemli. Bu konuda neler yapabileceğinizi keşfetmek için “Çocuğunuzun Mizacını Keşfedin” isimli makalemizi okuyabilirsiniz.

*Bu sayfada yer alan bilgiler, bir sosyal hizmetler uzmanı tarafından yapılan açıklamaların ya da verilen önerilerin yerine geçmemelidir. Koruyucu aile hizmeti hakkında en doğru bilgiyi edinmek için mutlaka ilgili kurumlara danışmanız gerekmektedir.

Kaynaklar;