Çocuğa Zorla Yemek Yedirmek Yanlış mıdır?

“Arkandan ağlar.”, “Hadi, son bir kaşık daha!”, “Bir kere denesen çok seveceksin!” Bu cümleler tanıdık geldi, değil mi? Çocuklarınızın her yemeği bitirmesini ve iyi beslenmesini istemeniz çok normal. Hatta bu konuda onları yönlendirmenin görevinizin olduğunu düşünüyor da olabilirsiniz. Ancak çocuklara zorla yemek yedirmek doğru bir yöntem mi dersiniz? İşe yaradığını zannettiğiniz bu yöntem nelere sebep olabilir? Gelin, birlikte öğrenelim!

Çocuklarının iyi beslenmesini isteyen ebeveynlerin en sık başvurdukları yöntemlerden biri çocuklara zorla yemek yedirmek. Bu yöntemin uzun vadeli sonuçları ise oldukça tartışmalı. Kabul etmeliyiz ki çocuklara yemek yedirmek bazen fazlasıyla zor oluyor. Bunu baskı altında yani zorla yapmak ise çocukların yemekle olumsuz ilişki geliştirmelerine ve daha farklı sorunlar meydana gelmesine zemin hazırlayabiliyor.

Bu dosyamızda çocuklara zorla yemek yedirmenin neden yanlış olduğunu ve alternatif yaklaşımları sizin için mercek altına aldık. Siz de tüm bunları keşfetmek ve çocuklarınızın yeme alışkanlığı geliştirmek için okumaya devam edin!

Çocuklar Neden Yemek Yemeyi Reddeder?

Çocukların yemek yemeyi reddetmesinin altında birçok sebep yatabiliyor. En yaygın sebepler ise şu şekilde:

Yemek Seçmek

Çocukların yemek yemeyi reddetmesi, çoğunlukla belirli yiyecekleri beğenmemeleri veya yeni tatlar denemek istememeleriyle başlıyor. Herkesin kendi damak zevki olduğu gibi çocukların da her yiyeceği istememesi çocuklarda yemek seçme alışkanlığından ileri gelebiliyor.

İştah Eksikliği

Healthline isimli global sağlık platformunda yayınlanan What Can You Do If Your Child Refuses to Eat Anything? içeriğine göre, bu tür reddetme davranışları kişisel tercihlerin yanında açlık eksikliğiyle de ilişkilendiriliyor.

Yaygın Çocuk Hastalıkları

Healthline’nın kaynağına göre, çocukların yemek yemeyi reddetmesi yaygın çocuk hastalıklarından da kaynaklanabiliyor. Çocuğun gıda intoleransı, alerji, karın ağrısı ve çeşitli yeme bozukluklarına sahip olup olmadığını doktora danışarak öğrenmek mümkün.

Çocuklara Neden Zorla Yemek Yedirmemeliyiz?

Physiology & Behavior dergisinde yayınlanan Bi-Directional Associations Between Child Fussy Eating and Parents Pressure to Eat: Who Influences Whom? adlı makaleye göre, çocuklara yemek yeme konusunda baskı yapmanın yeme alışkanlıkları üzerinde olumsuz etkilere neden olabileceği belirtiliyor.

Evde yeme baskısına maruz kalan çocukların, baskı altında olmayanlara göre daha az yemek yedikleri ve bu nedenle yetersiz beslendikleri aktarılıyor. Çocuklara yemek yedirirken yapılan yanlışlar yeme bozukluklarından aile içi iletişime kadar pek çok soruna yol açabiliyor.

Çocuğa Zorla Yemek Yedirmek Nasıl Sorunlara Yol Açar?

Kontrol kaybı: Çocuklara zorla yemek yedirmek onların kendi yeme alışkanlıklarını kontrol etme yetilerinin kaybolmasına neden oluyor. Yeme konusunda istediği kadar özgür hissetmeyen çocuklar, haliyle yemek yemekten daha fazla kaçmaya eğilim gösteriyor.
Yeme alışkanlıkları: Uluslararası araştırma dergisi Appetit tarafından yayınlanan “Finish Your Soup”: Counterproductive Effects of Pressuring Children to Eat on Intake and Affect adlı makaleye göre, baskı uygulanan çocukların kendi ihtiyaçlarını ve açık sinyalleri tanıma becerilerini geliştirmeleri engelleniyor. Bu çocuklarda ilerleyen yaşlarda yeme bozuklukları görülebiliyor.
Stres ve inatçılık: Zorla yemek yedirmek çocuklar ve ebeveynler arasında bir güç savaşı başlatabiliyor. Çocuklar yemek seçimleri üzerinde kontrol sahibi olma isteğiyle daha baskın ve hırçın hale gelebiliyor.
Beslenme bozuklukları: Appetit’ın kaynağında belirtildiğine göre, bir araştırmada genç yetişkinlerin çocukken baskı yapılarak yediği yiyecekleri sevmedikleri tespit ediliyor. Aynı araştırmada evde baskı altına alınan çocukların, alınmayanlardan daha az yiyecek tükettiği de kanıtlanıyor.
Büyüme geriliği: Journal of American Academy of Child & Adolescent Psychiatry isimli akademik dergide yayınlanan Mother-Infant Interactions in Infantile Anorexia Nervosa adlı makalede, beslenme konusunda ebeveynlerinden yüksek düzeyde baskı gören çocukların daha az yemek yemesi sonucu büyüme geriliği yaşadığı belirtiliyor.
Sindirim sorunları: Zorla yemek yedirme, çocukların acele etmelerine veya öfkeyle yemelerine neden olabiliyor. Bu davranışlar da çeşitli sindirim sorunlarına zemin hazırlayabiliyor.

Çocuğunuza Zorla Yemek Yedirdiğinizi Nasıl Anlarsınız?

Çocuğunuza zorla yemek yedirdiğinizi anlamak için dikkat etmeniz gerekenler aşağıdaki gibi:

İştah kaybı: Appetite’ta yayınlanan “Just Three More Bites” An Observational Analysis of Parents Socialization of Children’s Eating at Mealtime adlı makaleye göre, çocuğunuz yemek yemekten kaçınıyor ve normalde severek yediği yiyecekleri reddediyorsa bu önemli bir gösterge olabilir.
Güç mücadelesi: Çocuğunuz yemek yemeyi reddederek ağzını kapatma, tükürme veya kaçma girişimi gibi eylemler sergiliyorsa ona zorla yemek yediriyor olmanız muhtemel.
Stres belirtileri: Çocuğun yemek yeme zamanı yaklaştığında endişelenmesi ve saklanmaya çalışması da önemli belirtilerden biri.
Fiziksel işaretler: Çocuğun yemek sonrası mide bulantısı ve kusma gibi fiziksel rahatsızlıklar yaşaması da baskıdan kaynaklanıyor olabilir.
Yiyecek tercihleri: Çocuk yalnızca belirli yiyecekleri reddediyorsa onun damak zevkine uymayan yiyecekleri zorla yediriyor olabilirsiniz.
Olumsuz duygusal reaksiyonlar: Yemek sırasında ağlama, öfke nöbetleri ve hırçınlaşma gibi duygusal reaksiyonlar da baskı altında yemek yeme belirtileri arasında yer alıyor.

Eğer çocuğunuzda bu belirtiler varsa ona zorla yemek yedirmeyi sonlandırmanız ve yemek zamanlarını daha keyifli bir deneyim haline getirmeye çalışmanız öneriliyor. Bu hususta bir çocuk psikoloğu veya diyetisyenle görüşmek yardımcı olabilir.

Çocukların Sorunsuz Yemek Yemesi için Neler Yapılmalı?

Çocuklar kendi vücut ve iştahlarına dair iyi bir bilince sahip. Eğer çocuğunuz daha fazla yemek istemediğini söylüyorsa yemeye zorlamak yerine ona saygı göstererek yemek vermeyi durdurabilirsiniz.
Yemek deneyimini daha zevkli kılmak ve sorumluluk bilincini geliştirmek için çocuklara kendi kendine yemek yemeyi alıştırma yöntemini uygulayabilirsiniz.
Zararlı olduğunu düşündüğünüz yiyecekleri tamamen yasaklamak yerine makul miktarda sunarak ona neden bu yiyecekleri sınırlamak istediğinizi açıklamanız faydalı olabilir.
Çocuğa yemek sunarken çeşitlilik sağlamaya çalışarak farklı besin türlerini denemeye teşvik edebilirsiniz. Örneğin çocuklara balık sevdirme yollarını deneyebilirsiniz.
Çocuğunuzun yemek hazırlığında size yardım etmesine izin vererek aile içi etkileşimi artırabilir ve böylece yemek zamanlarını daha keyifli hale getirebilirsiniz.
Çocuğunuza az porsiyonda yemek servisi yaparak daha fazlasını isteyip istemediğini sorabilirsiniz. Böylece gerçekten yemek yemek istediğini anlayabilirsiniz.

Çocuk beslenmesine dair daha fazla bilgi sahibi olmak için Çocuk Beslenmesinde Yapılan Yanlışlar isimli içeriğimize göz atabilirsiniz!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Çocuğunuzun yeme problemleri varsa veya beslenme alışkanlıklarını planlamak istiyorsanız mutlaka uzman bir hekime danışmalısınız.

Kaynaklar;