Duyu Bütünleme Bozukluğu Nedir ? Eti Cicibebe

Sosyal ilişkilerden duygusal tepkilere kadar birçok farklı durumu etkileyen duyu bütünleme bozukluğu hakkında bilmeniz gerekenler sayfanın devamında!

Günlük yaşamı yönlendiren duyular, bireylerin çevreyi algılamasına ve etrafındakilerle etkileşimde bulunmasına olanak tanıyor. Ancak bazı bireyler için bu durumun karmaşık bir hal alması sonucu duyusal bilgiyi düzenleme ve işlemede sorunlar meydana gelebiliyor. Hayır, konumuz otizm değil; duyu bütünleme bozukluğu! Hadi, çocuk ve bebek sağlığı konusunda ebeveynleri endişelendiren duyu bütünleme bozukluğu nedir ve nasıl tedavi edilir öğrenelim!

Duyu Bütünleme Bozukluğu Nedir?

Duyu bütünleme bozukluğu, Cogent Medicine adlı tıp dergisinde yayınlanan bir makalede “bireylerin sınırlı ve tekrarlayıcı davranış kalıpları gösterdiği, çeşitli duyusal uyarıcılara karşı anormal tepkilerle karakterize edilen bir durum” olarak tanımlanıyor. Duyu bütünleme bozukluğuna sahip bireyler görsel, işitsel, dokunsal, koku, tat, hareket ve vücut pozisyonu gibi duyusal sistemlerdeki aksaklıklar nedeniyle günlük yaşam aktivitelerini sürdürmekte zorlanabiliyor.

Duyu Bütünleme Bozukluğu Neden Olur?

WebMD platformunda yayınlanan profesyonel bir kaynağa göre duyu bütünleme bozukluğunun kesin nedeni tam olarak bilinemiyor. Yapılan araştırmalar ışık ve ses gibi uyarıcılara aşırı duyarlılığın genetik olabileceğini ortaya koyuyor. Ayrıca prematüre doğan çocukların duyu bütünleme bozukluğuna daha yatkın olabileceği de belirtiliyor.

Duyu Bütünleme Bozukluğu Hangi Yaşlarda Görülür?

European Child & Adolescent Psychiatry adlı dergide yayınlanan bir makaleye göre duyu bütünleme bozukluğu genellikle okul öncesi dönemde belirti göstermeye başlıyor. Bazı durumlarda yetişkinlikte de etkisini sürdürüyor. Frontiers in Life Sciences and Related Technologies adlı dergide yayınlanan bir araştırmaya göre ise duyu bütünleme bozukluğu bulguları genellikle 2 ila 7 yaş arasındaki çocuklarda tespit ediliyor.

Bebeklerde duyu bütünleme bozukluğunun anlaşılması daha zor olabiliyor. Yapılan araştırmalara göre ilk semptomlar 3 ila 6 aylık bebeklerde görünmeye başlıyor. Bu dönemde ebeveynlere düşen görev de bebeklerinin belirli duyusal uyarıcılara karşı verdiği tepkileri dikkatlice gözlemlemek oluyor.

Verywell Health adlı global sağlık platformunda yayınlanan bir makalede de belirtildiği üzere, duyu bütünleme bozukluğu tespitinde farklı yaştaki insanlar için ayrı ayrı yöntemler kullanılıyor. Örneğin; duyu bütünleme bozukluğu doğumdan 3 yaşa kadar olan bebeklerde Duyusal Değerlendirme Ölçeği (SRS)’yle, 3 ila 10 yaş arasındaki çocuklarda ise Duyusal İşleme Ölçümü (SPM) değerlendirmesiyle tespit ediliyor.

Duyu Bütünleme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Healthline adlı global sağlık platformunda yayınlanan bir makaleye göre, duyu bütünleme bozukluğu semptomları kişiden kişiye değişiklik gösterse de yaygın belirtiler aşağıdaki gibi sıralanıyor:

Aşırı duyarlılık ya da duyarsızlık
Belirgin seslere aşırı tepki verme, gürültüden rahatsız olma
Parlak ışıklara karşı duyarlılık
Giysilerin dikişleri, etiketleri veya belirli dokulara karşı tahammülsüzlük
Fazla uyarıcı varlığında dikkat dağınıklığı
Dokunma ve sarılma gibi fiziksel temastan rahatsızlık duyma
Sık sık nesnelere dokunma ve ağıza götürme
Hiperaktivite boyutunda enerjik olma ve sürekli hareket ihtiyacı duyma
Düşük ağrı eşiği
Kaba davranışlar sergileme
Sosyal sinyalleri algılayamama
Dikkat eksikliği ve odaklanma zorluğu
Sık sık gözleri ya da kulakları kapatma
Belirli yiyecekleri reddetme veya boğulacak gibi hissetme
Duyguları kontrol etme güçlüğü

Verywell Health’in kaynağına göre duyu bütünleme bozukluğu aşırı duyarlılık (hiperreaktif) ya da az duyarlılık (hiporeaktif) şeklinde ortaya çıkabiliyor. Bazı durumlarda ise her ikisinin kombinasyonunu içeriyor.

British Columbia Medical Journal adlı dergide yayınlanan bir makaleye göre bebeklerde duyu bütünleme bozukluğu belirtileri ise şu şekilde sıralanıyor:

Çeşitli uyarıcılara karşı aşırı tepki ya da kolay korkma
Normal bebeklere oranla daha yavaş yuvarlanma
Banyo yapmaktan hoşlanmama
Kucaklanmaktan rahatsız olma
Emme güçlüğü
Elleri bir araya getirme ya da nesneleri birbirine değdirme gibi motor becerileri göstermeme
Uyku düzeninde bozulma
Gelişimde gecikme
Ufak bir harekette bile gerginlik ya da ağlama

Bu semptomlar tek başına yeterli görülmese bile, çocuğunuzda herhangi bir belirti gözlemlemeniz durumunda erken tanı fırsatını değerlendirmek için çok beklemeden muhakkak doktorunuza danışmalısınız.

Duyu Bütünlüğü Bozukluğu Tedavisi Nedir?

Duyu bütünleme bozukluğunun tedavisi genellikle bireyin duyusal sistemini düzenleme ve uygun bir şekilde yanıt verme becerilerini geliştirmeye odaklanıyor. Farklı kaynaklardan elde edilen bilgilere göre duyu bütünleme bozukluğu tedavisinde kullanılan yöntemler aşağıda sıralanıyor:

Ayres Duyusal Entegrasyon Terapisi (ASIT)

Cogent Medicine adlı tıp dergisinde yayınlanan bir makaleye göre Dr. Ayres tarafından bulunan duyusal entegrasyon terapisi, çocuklara güvenli ve eğlenceli bir ortam yaratarak duyusal sinir sistemine uygun öğrenme temeli oluşturmayı hedefliyor. Çocukların eğlenirken aynı zamanda çaba sarf edebileceği çeşitli etkinliklerle duyusal entegrasyon kapasitelerinin gelişmesi mümkün hale geliyor.

Konuşma Terapisi

Duyu bütünleme bozukluğu dil ve iletişim becerilerini olumsuz etkileyebiliyor. Diğer yöntemlerle entegre edilerek uygulanan konuşma terapisiyle çocukların dil becerilerinin gelişmesine öncelik veriliyor.

Ergoterapi

Frontiers in Life Sciences and Related Technologies adlı kaynağa göre ergoterapi yöntemi bireyin günlük yaşam becerilerini geliştirmeyi ve bağımsızlığını desteklemeyi amaçlıyor. Uzman ergoterapistler tarafından üstlenilen bu süreç çeşitli terapi teknikleri ve zihin egzersizlerini içeriyor.

Duyusal Diyet

Family Doctor adlı sağlık platformunda yayınlanan uzman onaylı bir makaleye göre duyusal diyet, diğer tedavi yöntemlerinin tamamlayıcısı kabul ediliyor. Duyusal diyet, odaklanma ve rutin oturtmaya yardımcı olmak için planlanmış çeşitli duyusal aktiviteler içeriyor. Çocukların ihtiyaçlarına göre özelleştirilen duyusal diyette şu aktiviteler bulunuyor:

Çocuğun her saat başı 10 dakikalık yürüyüşe çıkarılması
Çocuğun çalışırken müzik dinleyebilmesi için kulaklık kullanması
Çocuğun stres oyuncaklarıyla zaman geçirmesi
Sınıfta veya evde otururken bacaklarını hareket ettirmesini sağlayan mobilya kullanılması

Unutmamalısınız ki her bireyin duyusal profili farklı. Duyu bütünleme bozukluğu için tedavi planları bireyin özel ihtiyaçlarına, yaşına, gelişim seviyesine ve gösterdiği semptomlara göre uyarlanıyor. Bu nedenle herhangi bir tedavi uygulamasına karar vermeden önce doktorunuza danışmalısınız.

Duyu Bütünleme Bozukluğu Çocuklara Nasıl Destek Olunmalıdır?

Duyu bütünleme bozukluğuna sahip çocuklara destek olmak için tıpkı tedavi yönteminde olduğu gibi bireysel planlar uygulanması gerekiyor. Healthline’da yer alan kaynağına göre çocuklara destek olmak için aşağıdaki yöntemlerin kullanılması uygun görülüyor:

Tedavi süreci yalnızca çocuğun kendisiyle sınırlı olmayıp aynı zamanda aile üyelerini de içermeli. Duyu bütünleme bozukluğu yaşayan çocuğun ihtiyaçlarını anlamak ve ona günlük yaşamda daha fazla destek olabilmek adına aile bireyleri de eğitim almalı.
Çocuğun yaşadığı ortamda yapılan düzenlemeler ve etraftaki uyarıcıların planlanması, duyusal uyaranların yönetilmesine yardımcı olabilir. Örneğin; bir ışığın kapatılması veya rahatsız eden bir kumaşın ortadan kaldırılması gibi basit yöntemler bile önemli ölçüde etki sağlayabilir.
Çocuğun ihtiyaçlarına uygun olarak özel duyusal malzemeler ve araçlar kullanılıyor. Örneğin; titreşimli oyuncaklar, farklı dokular içeren nesneler ya da çeşitli puzzle’lar…
Çocuk okul çağındaysa öğretmeni veya okuldaki destek personeline durumu bildirmek önem arz ediyor. Böylece tedavi ve destek süreci okulda da devam etmiş oluyor.

Bebeğinizde meydana gelebilecek olası sorunları erkenden tespit etmek için gelişimini yakından takip etmelisiniz. Ay Ay Bebek Gelişimi adlı kategorimizden yardım alarak ilgili içeriklere göz atmayı unutmayın!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Çocuğunuzda duyu bütünleme bozukluğunun tanı ve tedavisi hususunda mutlaka uzman bir hekime danışmanız gerekmektedir.

Kaynaklar;