Bebekler yutma refleksine doğuştan sahip olsalar da çiğnemeyi zaman içinde öğrenmeleri gerekiyor. Gelin, bebeklerde çiğneme ve yutma nasıl gelişir detaylı bir şekilde inceleyelim!
Anne sütü, katı gıda ve yetişkin yiyecekleri derken bebekler çiğneme ve yutma becerilerini sürekli olarak geliştiriyor. Henüz kendi kafasını dahi kontrol edemeyen bebeklerin nasıl beslendiğini merak ediyorsanız doğru yerdesiniz. Bebeklerde çiğneme ve yutma becerisi dosyasını açarak bu süreci tüm detaylarıyla mercek altına alıyoruz!
Bebekler doğdukları andan itibaren yutma becerisine sahip oluyor. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı 0-36 Aylık Çocuklarda Sağlık, Bakım ve Beslenme rehberine göre, yenidoğanlar dünyaya birçok reflekse sahip olarak geliyor. Belli bir uyarıcıya karşı verilen istem dışı fiziksel yanıtlar olan reflekslerin bir kısmı zamanla ortadan kalksa da bir kısmı yetişkinlik döneminde de devam ediyor.
Yenidoğan bebekler emme ve yutma refleksleriyle hayata gözlerini açıyor. Dolayısıyla bebeklere yutmayı öğretmek gerekmiyor. Her bebek yutmayı bilerek doğuyor. Ancak zaman içinde bu beceride bazı aksaklıklar ortaya çıkabiliyor.
Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünün hazırladığı Bebek Beslenmesi isimli çalışmaya göre, yenidoğanların ilk 6 ay boyunca yalnızca anne sütüyle beslenmesi gerekiyor. Ancak 2003 yılında yayınlanan Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması raporunda ilk 6 ayda sadece anne sütü alan bebeklerin oranının yaklaşık yüzde 21 olarak belirtildiği paylaşılıyor.
Yutma sorunu yaşayan bir bebeğiniz varsa en kısa sürede doktorunuza başvurmanız gerekiyor. Nitekim yutma sorunu bebeklerin sağlığını ve gelişimini doğrudan etkileyebiliyor. Doktorunuz beslenme ve yutma bozukluğu testi uygulayarak bebeğinizdeki sorunu tespit edebilir ve bir tedavi yöntemi önerebilir.
Amerikan Konuşma-Dil-İşitme Derneğinin sitesinde yayınlanan Feeding and Swallowing Disorders in Children isimli makaleye göre, yutma bozuklukları yiyecek veya sıvının ağızdan, boğazdan veya yemek borusundan mideye taşınmasında yaşanan zorlukları kapsıyor. |
Bebekler emme ve yutma refleksiyle dünyaya geliyor. Ancak bebekler emmeyi bırakıp bardak kullanmaya başladıkları dönemde yutma becerisiyle ilgili sorun yaşayabiliyor. Katı gıda tüketimine ve bardak kullanımına yeni başlayan çocuklarda içecekler ağızdan dökülebiliyor. Bu davranış bir dereceye kadar normal kabul ediliyor ve zamanla geçmesi bekleniyor.
Beslenme bozukluğu olan çocukların yutmada yaşadığı sorunlar belli bir süre içerisinde geçmiyor ve görülmeye devam ediyor. Bazı çocuklarda ise sıvı gıdalarda yutma problemi görülmese de katı ve pütürlü gıdalarda yutma sorunu yaşanabiliyor. Bu durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekiyor. |
Bebeklerin katı gıdaya geçtiği altıncı aydan itibaren çiğneme becerisi de gelişmeye başlıyor. Özellikle altıncı ve yedinci aylar muhallebi kıvamındaki gıdalarla beslenen bebekler için kritik bir dönem olarak kabul ediliyor. Bu dönemde bebeğin yavaş yavaş çiğneme becerisini kazanması ve geliştirmesi gerekiyor. Bebeklerin yumuşak katı gıdaları gerçekten çiğnemeye hazır oldukları dönemin çoğunlukla yaklaşık sekizinci aya denk geldiği paylaşılıyor.
Bazı bebekler çiğneme konusunda daha fazla zamana ihtiyaç duyabiliyor. Özellikle bazı bebeklerde bu eylem 9 ila 10’uncu aya kadar gerçekleşmeyebiliyor. Fakat 11’inci aydan itibaren tüm bebeklerin çiğnemeye ve yemeye başlaması gerekiyor. Bebeklerin 1 yaşına kadar çiğneme becerisi kazanmaması asla çiğneyemeyeceği anlamına gelmiyor. Fakat bu tarz gecikmelerde mutlaka bir doktora başvurmak gerekiyor. |
Solid Starts’ta yayınlanan How Babies Learn to Chew isimli makalede, bebeklere çiğnemeyi öğretmek için püre kıvamındaki yumuşak gıdaların aksine daha sert ve pütürcüklü yiyeceklerin verilmesi öneriliyor. Bu yiyecekleri şöyle sıralayabiliriz:
Bu dönemde ETİ Cicibebe Tahıllı Bisküvi de bebeklerin imdadına yetişiyor. İrmiğin ve tahılların bisküviye kazandırdığı pütürcüklü yapı, bebeklerin çiğnemeyi ve yutmayı öğrenmesine yardımcı oluyor. Ayrıca ETİ Cicibebe Tahıllı Bisküvi, içeriğindeki vitamin ve minerallerle bebeğiniz için besleyici bir alternatif sunuyor.
Bebeklere çiğneme alışkanlığı kazandırmak ve bu alışkanlığı geliştirmek için uygulayabileceğiniz birkaç farklı yöntem mevcut. How To Teach Baby To Chew isimli makaleden yararlanılan bilgilere göre, aşağıdaki yöntemler bebeklerde çiğneme refleksini geliştirmeye yardımcı olabiliyor. Ancak bu yöntemlere başvurmadan önce muhakkak doktorunuzdan onay almanız gerekiyor.
Diş Kaşıma Oyuncaklarını Kullanmak
Diş çıkarma oyuncakları bebeğin bir yüzeyi ısırmaya çalışmasına ve dil hareketlerini kontrol etmesine yardımcı oluyor. Bebeklerde diş çıkarma döneminde diş kaşıyıcı oyuncakları, bebekler için tasarlanan kaşık ve çatalları çiğneme alışkanlığını geliştirmek için kullanabilirsiniz.
Pütürlü Yiyeceklerle Tanışmak
Beslenme saatlerinde bebeğinizin yiyeceklerini daha pütürlü hale getirmeyi deneyebilirsiniz. Nitekim sekizinci ayda çiğnemeyi öğrenemeyen bebekler daha sonrasında bu beceriyi geliştirmekte güçlük çekebiliyor. Ancak bebeği çiğnemeye alıştırmak biraz sabır istiyor. Bu süreçte pes etmeden devam etmek büyük önem taşıyor.
Bebeğinize pütürlü fakat kolayca çiğneyebileceği ve yutabileceği tarifler hazırlayabilirsiniz. Endişelenmeyin, bu zamana kadar kaşıkla aldığı besini diliyle ağzının gerisine aktaran bebeğiniz yavaş yavaş o lokmaları ağzında çevirip ezmeyi öğrenmeye başlayacak.
Rol Model Olmak
Bebeğinizin en büyük rol modeli sizsiniz. Bu nedenle yemek saatlerinde bebeğinizle birlikte masaya oturun ve onun yediği yiyecekleri yiyin. Yiyecekleri yerken ağzınıza nasıl koyduğunuzu gösterin. Çiğneme ve yutma anlarını ise biraz abartarak görselleştirin. Bebeğiniz sizi izleyerek neyi nasıl yapması gerektiğini öğrenecek.
Parmak Gıdaları Tercih Etmek
Bebeğinize ağızda kolayca dağılan kraker ve bisküviler, şerit halinde kesilmiş sebze ve meyveler verebilirsiniz. Avokado, muz, mango ve şeftali gibi gıdaları tercih edebilirsiniz.
Bebeklerin çiğneme becerisini geliştirmek için katı gıdalardan faydalanabilir ve doktor kontrolünde farklı yöntemler deneyebilirsiniz. “Katı Gıdaya Başlamaya Hazır mı?” içeriğimize göz atarak bebeğinizin katı gıdaya geçiş ve çiğneme serüvenine dair daha detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz. |
*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Bebeğinizin yutma ve çiğneme refleksini geliştirmek için herhangi bir yöntem uygulamadan önce muhakkak doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
Kaynaklar;