Lohusa Sendromu Nedir? Neler Gerçekleşir?

“Neden bu kadar çok ağlıyor? Sanırım iyi bakamıyorum, yapamıyorum, beceremiyorum…” Hemen her kadın, doğumdan sonraki dönemde kendini bu olumsuz düşüncelerle boğuşurken bulabiliyor. Annelerin kendilerini yetersiz ve kötü hissetmesine neden olabilen bu olumsuz düşünceler, aslında ciddi bir şekilde ele alınması gereken postpartum depresyonuna işaret ediyor olabilir!

Gebelik, kuşkusuz bir kadının yaşamındaki en önemli dönemlerden biri. Dünyaya yeni bir birey getirmenin telaşıyla geçen doğum sonrası süreç pek çok kişi tarafından neşe ve keyifle özdeşleştiriliyor. Ancak tıpkı gebelik gibi doğum sonrası dönemde de annenin vücudunda önemli birtakım bedensel ve duygusal değişiklikler yaşanıyor. Bedenin ve hormonların normale dönüş sürecine adaptasyonu ise her zaman kolay olmuyor.

Anneliğin getirdiği yeni sorumluluk ve görevlere adapte olmak kimi kadınlar için bazı depresif duyguları da beraberinde getirebiliyor. Annelik hüznü olarak da adlandırılan bu durum, postpartum depresyonuna evrilmesi halinde göz ardı edilmemesi gereken önemli bir soruna dönüşüyor. Anne ve bebeğin bu dönemi olabilecek en iyi şekilde atlatabilmesi için en önemli görev ise ailelere düşüyor.

Postpartum Nedir? Halk Arasında Ne Anlama Gelmektedir?

Postpartum depresyonu (gebelik sonrası depresyonu) ya da lohusalık sendromu, doğum sonrası dönemde yaşanan ciddi bir duygudurum bozukluğunu ifade ediyor. Kadın bedeninde yaşanan çoklu değişikliklerin bir sonucu olarak gelişen gebelik sonrası depresyonu, halk arasında henüz gereken önemi görmüyor. Pek çok kişi lohusalık kaç gün sürer, bu dönemde hangi ruhsal değişiklikler normaldir gibi önemli soruların yanıtlarını bilmiyor. Oysaki bu yanıtların hem doğru şekilde bilinmesi hem de gerektiği gibi ele alınması, anne ve bebeğin hayat kalitesi için büyük önem taşıyor.

Psikiyatri Hemşireliği Dergisi’nde yayımlanan “Postpartum Depresyon ve Etkileyen Faktörler: 2000–2017 Araştırma Sonuçları” isimli makaleye göre postpartum depresyonu, bu dönemdeki kadınların yüzde 10 ila 15’i gibi önemli bir kısmını etkiliyor.

Postpartum depresyonu halk arasında annelik hüznü ile karıştırılabiliyor. Ancak ikisinin birbirinden çok farklı olduğunu söylemek gerekiyor. Annelik hüznü, postpartum depresyonuna göre çok daha hafif bir duygusal sorun olarak cereyan ediyor. Bu durum da aynı şekilde kadınların ruhsal olarak bitkin ve sosyal olaylara karşı ilgisiz hissetmesine sebep oluyor. Postpartum depresyonunu annelik hüznünden ayıran en büyük fark ise maalesef, anneyi çocuğuna bakamayacak hale getirmesi oluyor.

Postpartum Dönemi Ne Zaman Başlar?

Postpartum olarak da isimlendirilen dönem, doğumdan hemen sonra başlıyor. Annenin hayatında pek çok radikal değişikliğin yaşandığı bu dönemde depresyon belirtileri de gözlemlemeye başlayabiliyor. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi’nde yayımlanan araştırma sonuçlarına göre bu açıdan ilk dört haftalık süreç son derece önemli. Aynı makalede yer alan bilgilere göre kimi zaman postpartum depresyonu belirtilerinin ortaya çıkması 12’inci haftaya kadar uzayabiliyor. Bu süreçte meydana gelen depresyonların etki süresi ise kişiden kişiye değişiklik gösteriyor. Özellikle de şiddetli vakalarda postpartum depresyonunun etkileri bir yıla kadar sürebiliyor.

Lohusalık Sendromu Neden Gerçekleşir?

Lohusalık sendromu olarak da isimlendirilen postpartum depresyonunun nedenleri henüz tam olarak aydınlatılmış değil. Ancak hem fiziksel hem de psikososyal pek çok etmenin bu tablonun oluşmasında etkili olduğu düşünülüyor. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi yayın organlarından New Symposium Journal adlı dergide yayınlanan bir makalede, kadınlarda postpartum depresyonunun ortaya çıkmasına sebep olduğu düşünülen faktörlerden bazıları şu şekilde sıralanıyor:

Annenin sağlık sorunları
Aile içi sorunlar
Düşük sosyoekonomik seviye
Yetersiz sosyal destek
Gebelik depresyonu

Editörün Notu: Bu faktörlerin postpartum depresyonu riskini arttırdığı düşünülüyor. Ancak hiçbiri için net olarak “hastalığın nedeni” demek mümkün değil. Postpartum depresyonuna karşı kişi özelinde en uygun teşhis ve tedavi için muhakkak uzman desteği gereklidir.

Lohusalık Sendromunda Duygu Değişimi Normal midir?

Postpartum depresyonu sürecinde kadınlarda değişken duygular gözlemlenebiliyor. Bu durum kimi zaman kendisini gebeliğin son haftalarından itibaren de göstermeye başlayabiliyor. Özellikle gebeliğin son üç ayında gözlemlenen anksiyete ve kaygı gibi durumlar, lohusalık depresyonu için önemli bir uyarı işareti olabiliyor.

Postpartum depresyonunun şiddetine bağlı olarak yaşanan duygu değişimlerinin yoğunluğu da farklı olabiliyor. Bu dönemde anneye bebeğin bakımı konusunda destek olarak yükünü azaltmak ve gerekli yardımı alabilmesi için uzman kişilerle görüşmesini sağlamak gerekiyor.

Postpartum Sendromu Süresince Annenin Bebeğe Davranışı Değişir mi?

Postpartum depresyonu, annenin bebeği ile olan ilişkisini doğrudan etkiliyor. Bu dönemde annenin içinde bulunduğu bunalımlı ruh hali bebeğiyle bağ kurmasına engel oluyor. Bebeği için yeterli olmadığı düşüncesine kapılan annelerde doğal olarak stres ve suçluluk gibi duygular da beraberinde geliyor.

Postpartum sendromu yaşayan annelerin iyileşme süreçlerinde çevrelerine bu açıdan büyük bir görev düşüyor. Bebeğiyle bağ kurmakta zorluk yaşayan anneyi yargılamak veya zorlamak gibi davranışlar, durumun daha olumsuz bir hal almasına neden olabiliyor. Hatta bu durum, annenin bebeği görmek istememesine dahi yol açabiliyor.

Postpartum Döneminde Duygu Değişimlerinde Depresyon Görülür mü?

Postpartum döneminde şiddetli duygu değişiklikleri esasında beklendik bir durum. Ancak duygu değişikliklerinin sık ve şiddetli olması durumunda depresyon olasılığından şüphelenmek gerekiyor. Ağlama nöbetleri, uyku hali, günlük basit işler için bile enerji bulamamak gibi durumlar, annenin yakınlarına postpartum depresyonunu düşündürmeli. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesinin yayın organı olan Konuralp Tıp Dergisi’nde yayımlanan bir derlemede paylaşılan bilgilere göre, lohusalık depresyonu ilerlediğinde umutsuzluk, yetersizlik hissi, hatta ölüm ve intiharla ilgili düşünceler bile gözlemlenebiliyor.

Lohusalık Süreci Ne Kadar Sürer?

Zeynep Kamil Tip Bülteni’nde yayımlanan Doğum Sonu Dönemde Hemşirelik Bakımı derlemedeki bilgiler esas alındığında, lohusalık dönemi doğumdan sonraki ilk 42 günü kapsıyor. Bu dönemde annenin hem bedeninde hem duygularında pek çok değişiklik meydana gelmeye devam ediyor. Bu nedenle lohusalık dönemi postpartum depresyonu açısından riskli olarak değerlendiriliyor.

Lohusalık Sürecinde Anneye Nasıl Davranılmalıdır?

Postpartum döneminin çok daha kolay bir şekilde atlatılabilmesi için babaların ve çevrenin anneye karşı tutumu son derece önemli! Yenidoğan bakımının getirdiği sorumluluk ve kendi bedeninde yaşanan değişikliklerin getirdiği sarsıcı etkiyle baş etmeye çalışan annelere hem sosyal hem de duygusal açıdan destek sunmak gerekiyor. Postpartum dönemde annenin gerekli tıbbi yardıma ulaşmasını sağlamak ise en mühimi! Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi’nde yer alan bir derlemeye göre, postpartum depresyonunda psikoterapilerin yanı sıra çeşitli ilaçların kullanımı da faydalı olabiliyor.

Yeni annelere doğum sonrası dönemde destek vermenin pek çok yolu bulunuyor. Ev temizliği ve yemek hazırlamak gibi günlük işleri taze anneden devralmak bu yollardan başlıcaları. Böylelikle anneye bebeği ve kendisiyle daha sağlıklı bir bağ kurabilmesi için enerji ve zaman kazandırmak çok daha kolaylaşıyor. Ayrıca bu dönemde anneyle sosyal iletişimde bulunarak manevi ve duygusal anlamda iyi hissetmesini sağlamak da lohusa psikolojisi için son derece yararlı.

Zorlu bir süreçten geçen anneyi dinlemek ve yargılayıcı cümlelerden uzak durmak, lohusalık sürecinin daha kolay bir şekilde atlatılmasına destek olabilir. Lohusalık sürecini ve beraberinde getirdiği duygu değişimlerini daha iyi anlayabilmek için Hamilelikte Duygu Değişimleri içeriğimizi de inceleyebilirsiniz!

*Bu sayfada yer alan bilgiler, öneri ve uyarı mahiyetinde olmayıp yalnızca bilgilendirme amacıyla paylaşılmıştır. Postpartum depresyonu hakkında en doğru bilgiler için kadın doğum uzmanınıza danışmanız gerekmektedir.

Kaynaklar;