Müziğin Çocuk Gelişimi Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Bebeğinizi uyuturken söylediğiniz ninniler ve oyuncaklardan çıkan sesler bebeğin hayatının önemli bir parçası haline geliyor. Bildiğiniz üzere müziğin insanlar üzerinde güçlü ve birleştirici bir etkisi var. Duyduğunuz şarkının sözlerini anlamasanız dahi ritim tutmaya ve mırıldanmaya başlayabilirsiniz. Ancak müzik tüm bu birleştirici ve sakinleştirici etkilerinin yanı sıra daha iyi bir hafızaya ve bilişsel becerilere de katkı sağlıyor. Nasıl mı? Gelin, müziğin çocuk gelişimi üzerindeki etkilerini daha yakından irdeleyelim!

Müziğin Çocuk Gelişimine Etkileri

UNICEF’te yayınlanan Baby Music: The Soundtrack To Your Child’s Development isimli makaleye göre, bebek beyni üzerinde çalışan sinir bilimciler müziğin bebeklere uzun süreli etkiler sağladığını belirtiyor. Öğrenme ve Beyin Bilimleri Enstitüsünün yaptığı araştırma, bebeklerin müzik dinledikten sonra işitsel ve prefrontal kortekslerinin farklı göründüğü tespit etti. Bu korteksler beynin hem müziği hem de konuşmaları işitmekten sorumlu bölgeleri. Bu çalışmaya göre bebeklerin müzik dinlemesi kelime dağarcığını ve yaratıcılığı geliştirmeye katkı sağlıyor.

Küçük çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar, müzik dinlemenin yardımseverlik duygusunu da pekiştirdiğini gösteriyor. UNICEF’teki kaynağa göre, müzik dinleyerek büyüyen çocuklarda beyin daha farklı bir gelişim izliyor. UNICEF, müziğin çocuk gelişimine etkilerini şu şekilde sıralıyor:

Müzik dinlemek stres seviyesinin azalmasına katkıda bulunarak daha iyi hissetmeye yardımcı oluyor. Öyle ki hüzünlü müzik dinlemek bile çocukların kendilerini daha iyi hissetmesini sağlıyor.
Müzik dopamin ve oksitosin gibi hormonların oluşumunu teşvik ediyor. Bu hormonlar sayesinde çocuklar oyuncaklarını paylaşmaya, empati kurmaya ve başkalarına güvenmeye daha meyilli oluyor.
Müzik dinlemek çocukların konsantrasyon becerilerini yükseltmeye ve yaratıcılıklarını artırmaya katkı sağlıyor.
Müzikle dolu dolu vakit geçirmek çocukların öğrenme potansiyellerini artırmaya ve notlarını iyileştirmeye destek oluyor.

Hangi Tür Müzikler Çocuk ve Bebek Gelişimine Katkı Sağlar?

Klasik müzik
Caz müzik
Farklı kültürlerin izlerini taşıyan dünya müzikleri
Pop müzik

Nurture Infant House sitesinde yayınlanan Types of Music Suitable for Children isimli içeriğe göre klasik müzik, caz müzik, dünya müziği ve pop müzik türleri arasından çocuklara uygun ve eğlenceli şarkılar seçilmesi gerekiyor. UNICEF’teki kaynağa göre çocuklara gelişimleri için özel bir müzik dinletmek gerekmiyor. Çocukların hoşuna giden, ritim tutabilecekleri veya eşlik edecekleri tüm müzikler çocuk gelişiminde önemli bir rol üstleniyor.

Bildiğiniz üzere toplumda klasik müziğin çocukların zeka seviyelerini artırdığına dair bir inanış bulunuyor. Özellikle Mozart dinlemenin hem çocuklar hem de yetişkinler üzerinde ciddi etkisi bulunduğu belirtiliyor. Öyle ki bu durum Mozart etkisi olarak adlandırılıyor. Tübitak’ın Genç Bilim dergisinde yayınlanan Mozart Dinlemek Bizi Daha Zeki Yapar mı? isimli makaleye göre, 1993 yılında yapılan bir çalışmada 10 dakika boyunca Mozart dinleyen grubun mekansal muhakeme becerisiyle zeka ölçümünde 8-9 puanlık bir artış görüldü. Ancak bu artışın kalıcı değil, geçici bir değişim olduğu belirlendi.

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Şehitkamil Merveşehir Aile Sağlığı Merkezinin yayınladığı Ay Ay Bebek Gelişimi isimli çalışmaya göre, bebekler 10’uncu aydan itibaren sallanarak ve mırıldanarak müziğe eşlik etmeye başlıyor. Bebeğinize doğduğu andan itibaren klasik müzik dinletebilirsiniz. Bunun yanı sıra sözleri ve melodisi uygun olan tüm şarkıları bebeğinizle birlikte dinleyebilirsiniz.

Müzik Aleti Çalmayı Öğrenmenin Çocuk Gelişimindeki Etkisi Nedir?

Çiğneme Bebeklerde Ne Zaman Görülmeye Başlar?

UNICEF’teki kaynağa göre, müzik dinlemek beyni şekillendirirken müzik aleti çalmak çocuk beyni üzerinde çok daha büyük etkilere sahip. Müzik aleti çalmak ince motor becerilerinin yanı sıra dilsel ve matematiksel zekayı geliştirmeye katkıda bulunuyor. Ayrıca çocuğun yaratıcılığını artırmaya da yardımcı oluyor.

Herhangi bir müzik aleti çalmak, bu konu üzerine kafa yormak ve pratik yapmak aynı anda beynin çeşitli bölgelerini harekete geçirdiği için çocuk gelişiminde büyük bir rol üstleniyor. Bu beceriler beynin iki lobu arasındaki köprüyü geliştiriyor. Bu sayede çevreden gelen mesajlar beyne daha hızlı ve farklı yollardan ulaşmaya başlıyor.

Mountainland Pediatrics sitesinde yayınlanan The Benefits of Learning Music at a Young Age isimli makalede, erken yaşta bir enstrüman öğrenmenin ruh sağlığı ve fiziksel yetenekler açısından önemli etkilerinin bulunduğu aktarılıyor. Bu etkiler aşağıdaki gibi sıralanıyor.

Müzik Çocukların Bilişsel Becerilerini Geliştirmeye Destek Oluyor

Bir parçayı çalmaya çalışmak, çocuğun odaklanma ve hafıza becerilerini harekete geçirerek aynı anda birden fazla kavram hakkında düşünebilme yeteneğini geliştirmeye katkı sağlıyor. Bazı enstrümanlar koordinasyon ve motor beceriler üzerinde daha büyük bir rol üstleniyor. Örneğin; bateri gibi vücudun çeşitli bölgelerini çalıştıran karmaşık enstrümanların çocuğun fiziksel ve bilişsel becerileri üzerinde olumlu izler bıraktığı ifade ediliyor.

Müzik Çocukların Daha İyi Hissetmesine Katkı Sağlıyor

Müzik aleti çalan çocuklarda görülen stres, kaygı ve depresyon seviyelerindeki azalma; çocukların müzik aletiyle duygularını rahatça ortaya koyabilmesi ve müziği bir çıkış noktası olarak görebilmesinden kaynaklanıyor.

Müzik Çocukların Sosyal Becerilerini Artırmaya Yardımcı Oluyor

Enstrüman çalan çocuklarda öz güvenin her geçen gün arttığı görülebiliyor. Bir şarkıyı öğrenmek, beste yazmak ve seyirciler önünde performans sergilemek gibi tatmin duyguları çocuğun öz güvenini yükseltiyor. Başkalarıyla birlikte müzik aleti çalmak, çocuğun sosyal becerilerini artırarak iş birliği yapma becerisini geliştirmeye de yardımcı oluyor.

Bebekler ve Çocuklarla Yapılabilecek Müzikal Aktiviteler Nelerdir?

Müziğin getirdiği zevki ve öğrenmeyi deneyimlemek için çocuklarınızla birlikte çeşitli müzik aktiviteleri yapabilirsiniz. Üstelik bunun için çocuğunuzun belli bir yaşta olması gerekmiyor. Müziksel aktiviteleri yenidoğandan itibaren tüm bebeklerle ve çocuklarla yapabilirsiniz.

Yenidoğanlar ve Müzik

Bebekler bir şarkının melodisini sözlerini anlamaya başlamadan çok daha önce tanıyabiliyor. Yenidoğanlar için sakinleştirici fon müzikleriyle ve basit çocuk şarkılarıyla başlayabilirsiniz. Uykuya dalarken bebeğinize ninni söyleyebilir veya onu sakinleştirecek bir müzik açabilirsiniz. Gün içinde, dışarıda dolaşırken veya banyo yaptırırken bebeğinize basit ve kısa çocuk şarkıları söyleyebilirsiniz.

Yürümeye Yeni Başlayan Çocuklar ve Müzik

Yürümeye yeni başlayan çocuklar dans etmeyi ve müzikle hareket etmeyi seviyor. Bu dönemde müzik çocuklar için eğlenceli bir oyun aracı olabiliyor. Ayrıca çocuklar şarkılara yapılan farklı kelime eklemeleri sayesinde oldukça eğlenceli vakit geçirebiliyor. Örneğin; “Ali Baba’nın bir çiftliği var, çiftliğinde kocaman bir sandalye var” gibi farklı bir ekleme yapıp çocuğunuzun vereceği tepkiyi izleyebilirsiniz. Ayrıca çocuğunuzun farklı nesnelerle müzik yapmasına ve ritim tutmaya çalışmasına da izin vermelisiniz.

Okul Öncesi Çocuklar ve Müzik

Okul öncesi çocukların çoğu şarkı söylemekten hoşlandıkları bir döneme giriş yapıyor. Yetenekleri konusunda bilinçli olmayan çocuklar, kelimeleri ve melodileri tekrarlayıp belli bir ritim içinde hareket etmekten keyif alabiliyor. Bu dönemdeki çocuklar şarkıların yanı sıra tekerlemelerden de hoşlanıyor. Çocuğunuzla birlikte eğlenceli şarkılar söylemeye ve evdeki malzemelerle müzik aletleri yapmaya çalışabilirsiniz.

Okul Çağı Çocukları ve Müzik

Okul çağındaki çocuklar hangi müzik türünü sevdiklerinin bilincine ulaşmış oluyor. Bu dönemde çocuklar bir enstrüman çalmaya ve okuldaki müzik derslerine merak duyabiliyor. Bir ebeveyn olarak çocuğunuzu müzik aleti çalmaya teşvik edebilir ve onun sevdiği müziklere ilgi duyabilirsiniz.

Unutmayın ki, çocuğunuzu her yaşta müzikle buluşturabilirsiniz. Müzik dinlemenin hayatın hiçbir döneminde kötü bir etkisi bulunmuyor. Ancak yine de çocuğunuzun dinlediği şarkıların sözlerine kulak kesilmenizde fayda var!

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Müziğin çocuk gelişimi üzerindeki etkileri için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

Kaynaklar;