Bebeklerde Uyku Düzensizliği Ne Zaman Geçer?

Gece boyunca uyanmalar, kısa süreli uyumalar, belirsiz bir uyku rutini… Bebeklerde sıklıkla görülen uyku sorunlarından siz de muzdaripseniz doğru yerdesiniz!

Her ebeveyn gibi bebeğinizin düzenli ve kesintisiz bir şekilde uyumasını istiyor olmanız muhtemel. Ancak bebeklerde uyku düzeni tahmin edilmesi güç bir süreç haline gelebilir. Peki, bu süreç ne kadar devam eder? Yeni ebeveynlere kılavuz olması için hazırladığımız bu rehberi hemen incelemeye başlayın!

Bebeklerde Uyku Sorunu

Bebeklerin hem fiziksel gelişimi hem de ruhsal dengesi için en önemli faktörlerden biri uyku düzeni. Ancak belirli bir zamana dek süregelen uykusuz geceler, yorgun ebeveynler ve huzursuz bebekler arasındaki bu döngü ebeveynler için zorlayıcı olabiliyor. Journal of Pediatrics and Child Health adlı dergide yayınlanan bir makalede bebeklerin yüzde 23’ünün 1-3 ay, yüzde 27’sinin 4-6 ay süresince uyku sorunu yaşadığı belirtiliyor.

Bebekler Neden Uykuya Direnir?

Healthline adlı global sağlık platformunda yayınlanan bir makalede bebeklerin uykuya direnmesinin nedenleri aşağıdaki gibi sıralanıyor:

• Bazı bebekler gündüz uykusunda enerjisini atarak gece uyanık kalabiliyor. Yani gündüz ve geceyi ayırt edemediğinden gece uykusuna direnebiliyor.
• Açlık veya susuzluk bebeklerin uyumak istememesine neden olabiliyor.
• Bebekler ebeveynlerine duydukları sevgiden dolayı uykuyla zaman kaybetmek istemeyebiliyor. Bebekler ebeveynleriyle aynı odada veya yan yana uyumak istediğinden uykuya direnç gösterebiliyor.
• Bebeklerin vücudunda gerçekleşen değişimler de uyku isteksizliğine sebebiyet verebiliyor. Örneğin; diş çıkarma, gaz sancısı veya soğuk algınlığı gibi problemler uykuya engel olabiliyor.
• Bebekler gerek yedikleri besinler gerekse de günlük aktiviteleri dolayısıyla fazla uyarılmış olduğunda uyumak istemeyebiliyor.

Bebeğimin Uyku Düzenini Neler Bozabilir?

Farklı kaynaklardan elde edilen bilgilere göre bebeklerin uyku düzenini bozan unsurlar aşağıda sıralanıyor:

• Fizyolojik nedenler: Sürekli gaz sancısı, ağrı veya huzursuzluk bebeğin uyku düzenini etkileyebilir.
• Gelişimsel değişiklikler: Bebeğin bilişsel ve fiziksel gelişim sürecinde, özellikle yeni beceriler kazanmaya başladığında uyku düzeni bozulabilir. Örneğin; bebek emekleme dönemlerinde daha fazla uyanık kalmak isteyebilir.
• Çevresel faktörler: Işık, gürültü, sıcaklık ve nem gibi çevresel faktörler bebeğin uyku kalitesini etkileyebilir. Örneğin; parlak ışıklar veya yüksek sesler uyarıcı niteliği görerek bebeğin uykuya dalmasını engelleyebilir.
• Beslenme alışkanlıkları: Bebeğin beslenme programı yani emzirme veya biberonla beslenme alışkanlıkları uykusunu etkileyebilir.
• Rutin değişiklikleri: Seyahat, misafir, taşınma veya bakıcı değişikliği gibi günlük rutini değiştiren eylemler uyku düzenini olumsuz etkileyebilir.
• Duygusal durumlar: Bebeğin stres, kaygı veya rahatsızlık hissetmesi uyku düzenini bozabilir.

Bebeğimin Uykusunun Geldiğini Nasıl Anlarım?

Bebeğinizin uykusunun gelip gelmediğini anlamak aslında çok kolay. İşte bebeğinizin uykusunun geldiğini gösteren işaretler:

• Hafifçe mırıldanması ve huzursuz hareketler sergilemesi
• Gözlerinin kapanmaya başlaması ve göz kırpma sıklığının artması
• Aktif bir oyun sırasında aniden sakinleşmesi
• Dikkatinin dağılması ve oyuncaklara ilgiyi kaybetmesi
• Normalde tepki verdiği şeylere tepki vermemesi
• Hareketlerinin yavaşlaması ve enerjisinin düşmesi
• Kaslarının gevşemesi ve vücudunun dinlenme pozisyonuna geçmesi

Bebeğinize Düzenli Uyku Alışkanlığı Kazandırmak için Ne Yapmalısınız?

Güzel bir banyo veya uyku öncesi hikayesi gibi bir faaliyeti içeren iyi bir gece uykusu rutini bebeğinizin kendi düzenini öğrenmesini ve buna alışmasını sağlayabilir. İdeal uyku rutini ise şu şekilde sağlanabilir:

• Ilık bir banyo
• Pijamalarını giydirme
• Emzirme
• Kısa bir hikaye okuma, ninni söyleme ya da sakin bir müzik açma (Bebeklerin uykuya geçişlerine özel hazırlanmış CD’ler temin edebilir ya da klasik müzikler seçebilirsiniz. Örneğin; Vivaldi’nin 4 Mevsim eseri çocuklar için uygun bir seçim olabilir.)
• Bebeği yatırma

Bebek Uyutma Ortamı Nasıl Olmalıdır?

University of Cincinatti tarafından yayınlanan bir makaleye göre bebekler için uyku ortamını seçerken izlenmesi gereken adımlar şu şekilde:

• Bebeklerin uyku ortamlarının, ebeveynlerinin yatak odasında veya onlara yakın olması daha rahat uyumasını sağlıyor. Bazı uzmanlar ise bağımsız uyku alanının daha uygun olduğunu savunuyor. Bebeğinizin tercihini gözlemleyerek onun için en uygun ortam seçimini yapabilirsiniz.
• Bebeğin uyuduğu odada ideal nem ortamı sağlanması ve oda sıcaklığının bebeğin rahat edeceği şekilde ayarlanması gerekiyor. Aşırı sıcaklıktan ve nemden kaçınılması önem arz ediyor.
• Bebek odası için çok parlak bir ışık kullanmamaya özen göstermelisiniz. Hafif bir gece lambası ve koyu perdeler tercih edebilirsiniz.
• Bebeğin uyku ortamında gereksiz gürültülerden kaçınılması gerekiyor. Hafif bir beyaz gürültü yaratmak için hava nemlendirici veya fan kullanarak bebeğinizin uykusunu derinleştirebilirsiniz.

Bebeklerin Uyku Saatleri Nasıl Olmalıdır?

Avustralya’da yayımlanan Journal of Pediatrics and Child Health adlı akademik dergideki bir çalışmada 4 aylık bebekler için 15 saat uykunun normal olduğu belirtiliyor. Gündüz 4-5, gece ise 10-11 saat süren bir uyku rutini ideal görülüyor.

Bebeğin Uyuması Konusunda Yanlış Bilinenler

• “Çok yorulursa daha rahat uyur”: Yorulan bebekler tam aksine huysuzlaşarak uykuya dalmakta güçlük çekebilir. Bebeğinizi yormak yerine her gün belirli bir saatte uyutma alışkanlığı kazandırmayı deneyebilirsiniz.
• “Karnı doyarsa hemen uyur”: Sadece karnını doyurmak bebeğin huzurlu bir uyku çekmesi için yeterli değil. Bebekler sindirim sistemini rahatlatmadan uyumakta zorlanabilir. Bu nedenle öncesinde bebeğinizin gazını çıkararak onu rahatlatabilirsiniz.
• “Bebekler uyandığında hemen ağlar”: Bebeklerin her uyandığında ağladığı düşüncesi doğru değil. Bazı bebekler uyandığında sessiz ve huzurlu da olabilir.
• “Aydınlıkta uyumaya alışması gerek”: Bebeklerin gece ve gündüzü ayırt etmesine yardımcı olmak için uyku ortamının loş ve sessiz olmasına özen göstermelisiniz.

*Bu sayfada yer alan açıklamalar, sağlık tavsiyesi ve uyarı niteliği taşımamakta olup sadece bilgi edinimi amaçlıdır. Bebeğinizin uyku problemleri konusunda uzman bir hekim veya pediatriste danışmalısınız.

Kaynaklar;

• Bayer J., Sleep Problems in Young Infants and Maternal Mental and Physical Health, Journal of Pediatrics and Child Health, 2007. (çevrim içi)
• 5 Reasons Why Your Newborn Isn’t Sleeping at Night, Healthline, 2023. (çevrim içi)
• Babies and Their Sleep Environment Children, Children’s Environments, University of Cincinatti, 1994. (çevrim içi)